Golaha deegaanka Oslo ayaa isku raacay, una codeeyay in la mamnuuco in Calan aan kan Norway aheyn laga taago ama lagu sharaxo guryaha iyo dhismeyaasha dowliga ah ee degmadda. Sidoo kale waxaa la mamnuucay in sumaddaha/calamaddaha diimaha laga taago dhismeyaasha dowliga ah degmadda Oslo.
Dhismeyaasha degmadda laguma sharixi doono calamada dalal kale, ama calaamado iyo sumadda diimeed oo kale, ayuu hoosta ka xariiqay Eirik Lae Solberg oo ah gudoomiyaha degmadda Oslo.
Laga bilaabo maalinta beri ah ee kowda(1) bisha Febraayo, waxaa wax laga badali doonaa qaar kamid ah ganaaxyada lacageed ee kala duwan ee la xiriira jabinta xeerarka wada-marista. Waxaana kor loo qaaday qaar kamid ah ganaaxa laga qaado dadka jabiya xeerarka wado-marista, tusaale ahaan mobilka gacanta adeegsada xiliga ay baabuurka wadayaan.
Ganaaxyada lacageed ee dadka jabiya/baalmara xeerarka wado-marista ayaa qaarkood waxa ay ka bilaabanayaan 10.000, waxa ayna gaari karaan ilaa 15.000 kr, iyada oo hadba ku xiran xaaladda iyo xeerka uu jabiyay qofka la ganaxaayo.
Isbadalkan cusub kadib, waa kuwan qaar kamid ah ganaaxyada cusub:
Halkan kasii akhri Ganaaxyada cusub ee beri dhaqan-gali doono: Lovdata
Sida ay xaqiijiyeen booliska, waxaa guri kuyaal deegaanka Nes ee gobalka Ringerike laga helay meydka afar qof oo isku qoys, kuwaas oo boolisku ay tuhmayaan in la dilay. Booliska ayaa sheegay in guriga meydka afartan qof laga helay uu ahaa mid qiiq ka baxayo, xiliga ay boolisku goobtaas gaareen.
Afarta qof ee geeriyooday ayaa kala ah labo qof oo dumar ah, hal nin iyo ilmo yar caruur ah. Booliska ayaa aaminsan in falkan uu yahay mid qof kamid ah afarta qof uu dilay sadexda kale, kadibna isagu naftiisa dilay( isdilay).
Mid kamid ah afarta qof ee geeriyooday ayaa ahaa sarkaal katirsan booliska Østlandet.
Booliska ayaa wali wado baaritaanka dhacdadan.
Ilaa 160 qof oo sanadkii hore xadka bari ee dalka Finland iska dhiibay, magangalyana codsaday ayaa tan iyo markaasi laga waayay xarumaha lagu hayo muhaajiriinta xilli ay sii badanayaan dadka magangalyo doonka ah ee Finland ka soo galaya dhinaca Ruushka, sida ay sheegtay hay’adda socdaalka Finland.
Finland ayaa dhammaadkii sanadkii hore xirtay xuduudka bari ee ay la wadaagto Ruushka, iyadoo ay sii kordhayaan tirada dadka ka imaanaya dalal ay ka mid yihiin Suuriya iyo Soomaaliya. Waxa ay ku eedaysay Moscow in ay soo galootiga ku soo qufeyso xuduudka Finland, taasi oo Kremlin-ka Ruushka looga arrimiyo uu beeniyay.
Hay’adda socdaalka ee Migri ayaa sheegtay in 1,323 qof ay codsi magangalyo ka dalbadeen xadka bari ee dalkaasi intii u dhaxaysay bilihii Agoosto iyo December ee sannadkii hore, qiyaastii 900 oo ka mid ahna ay soo galeen bishii November, halka ilaa 300 ay iyana yimaadeen bishii December.
Ilaa 160 qof oo dadkaasi ka mid ah ayaa hadda laga waayay xarumaha soo-dhowaynta, iyadoo aan intooda badan la garanayn meel ay jaan iyo cirib dhigeen, sida uu wakaaladda wararka ee Reuters u sheegay agaasimaha waaxda magangalyada ee Migri, Antti Lehtinen.
18 qof oo ka mid ah ayaa iska dhiibay dalalka kale ee Yurub, oo ay ka mid yihiin Netherlands, Belgium, Norway, Sweden, Faransiiska, Jarmalka, iyo Switzerland.
“Dabcan, waa suuragal in 160 ka qofba ay waddan kale u gudbeen, laakin wali ma jirto dal kale oo ay magangalyo weydiisteen,” ayuu yiri Lehtinen.
Qof kasta oo magangalya doon ah ee yimaada Finland ayaa faraha laga qaadaa iyadoo la geliyo Eurodac-system, oo ah meesha lagu keydiyo xogta faraha ee ay wadaagaan dalalka Yurub, sida uu sheegay Lehtinen.
Sida ay qabaan xeerarka Midowga Yurub, dalka ka tirsan EU ee uu qofka soogalootiga ahi marka hore iska dhiibo ayaa mas’uul ka ah codsigaasi magangalyo.
Horaantii bishan, Finland waxa ay kordhisay muddada ay xirayso xadka ay la wadaagto Ruushka oo hadda ku eg 11-ka Febraayo, iyadoo sheegtay in ay u badan tahay in qulqulka soo galootiga magangalya-doonka ah ay dib u billaaban doonaan haddii xadka la furo.
Xigasho/kilde: VOA
Wasiiradii tacliinta sarre iyo cilmibaarista ee dowlada Norway Sandra Borch ( oo katirsan xisbiga Sp) ayaa maalintii jimcaha aheyd isaga degtay xilkii ay heysay, kadib markii ay kusoo baxday fadeexad ka xiriirta in qeyb kamid ah buugeeda qalin-jabinta ee shahaadadda masterka( 2.aad) ay kasoo minguurisay buug qalin hore oo ardey kale ay lahaayeen.
Wasiiraddan oo isla markiiba qiratay fadeexadan uu baaray, kadibna soo bandhigay wargeyska VG ayaa qiratay arrinta lagu eedeeyay, waxeyna dooratay in xilkeeda ay isaga degto. Waxeyna si buuxdo u qaadatay masuuliaydda qaladkaas, iyada oo sheegtay inay reysulwasaaraha ku wargalisay go aanka ay qaadatay. Wasiiradda oo ka hadleyso arrintan ayaa tiri:
10 sano kahor, Markii aan qorayay shahaadadda heerka labaad ee jamaacadda, waxaan sameeyay qalad aad u weyn. Waxaan soo minguuriyay qoraal ay qoreen dad kale, aniga oo aan xusin aana siin xuquuqda xigashada. Arrintaas aad ayaan uga xumahay. Ka wasiirka tacliinta sarre iyo cilmibaarista ahaan, waxaa ii muhiim ah inaan xaqiijiyo in sharciga iyo qanuunka ay noqdaan kuwo hufan. Waxaan arkaa in qaladkan uusan ku habooneyn inaan ahaado qofka masuuliyadda la xiriirta xaqiijinta hufnaan sharciga.
Wasiiraddan oo ayaan ku biireyso liiska wasiiro kale oo isaga tagay xukuumadda reysulwasaare Jonas Gahr Støre, kadib markii ay kusoo baxeen fadeexado kala duwan. Horey waxaa xilalkoodii uga tagay wasiiradii dhaqanka, shidaalka iyo arrimaha dibadda kuwaas oo dhamaantood ay kusoo baxeen fadeexado kala duwan.
Isla wargeyska VG ayaa hada baaritaan ku hayo wasiiradda caafimaadka Norway oo lagu eedeynayo in qeybo kamid ah buugeeda qalinjabinta shahaadadda heerka 2.aad ay kasoo minguurisay ardey kale oo horey u qalin-jabisay.
Xigasho/kilde: Sandra Borch går av: − Jeg har gjort en stor feil
Sida lagu sheegay war qoraal ah oo kasoo baxay maamulka gobolka Telemark, waxaa berito oo isniin ah xiran iskuuladda sarre(videregående) ee gobolka Telemark, sabab la xiriirta cimiladda oo la saadaalinayo inay noqon doonto mid daran. Waxaana maamulka gobolku uu sheegay inay adkaan karto in dadku iyo gaadiidka ay si caadi ah ugu socdaan jidadka magaalooyinka gobolkaas, maadaama la filayo inay noqdaan sabiibax(Glatt).
Inkasta oo iskuuladda sarre ee gobolka Telemark ay xiranyihiin, hadana ardeyda ayaa waxbarashada ku qaadan doono qaab digital ah, iyaga oo gurigooda jooga, sida uu sheegay maamulka gobolka.
Telemark ayaa noqonayo gobolkii shanaad ee go aamiyay in beri ay xirnaan doonaan dugsiyadda sarre. Waxaana go aankaas oo kale qaatay maamuladda goboladda Akershus, Østfold, Buskurud iyo Vestfold. Arrintaas oo ka dhigan in dhamaan ardeyda dhigata dugsiyadda sarre ee magaalooyinka kuyaal goboladaas ay berito oo isniin ah waxbarashada ku qaadan doonaan qaab online ah iyaga oo guryaha joogo.
Wadooyinka magaaladda Oslo iyo magaalooyin kale oo Norway ah ayaa maalinta beri ah ee isniinta la filayaa inay noqdaan kuwo sabiibax ah, kadib markii uu roob baraf da´ayay dhowrkii maalmood oo ugu danbeeyay, uuna ka danbeeyay baraf-roob wata, kaas oo wadooyinka ka dhigi kara sabiibax( Glatt), sababi karana inay adkaadaan isku socodka gaadiidka iyo dadka.
Mar kasta oo uu baraf badan dhulka yaalo, uuna ka danbeeyo kuleyl yar oo diiran, waxaa dhacda inuu dhalaalo barafka dhulka yaala, kaas oo jidadka ay maraan baabuurta iyo dadku ka dhiga kuwa dhalo ah ama ay adagtahay in si caadi ah loogu socdo. Arrintaas ayaana marar badan sababta shilal baabuur ama dhaawacyo soo gaara dad ku kufa/sabiibaxda jidadka. Sanad walba marka ay arrintan oo kale dhacdo, waxaa goobaha caafimaadka dadweynaha la geeyaa boqolaal qof oo qaba dhaawacyo kasoo gaaray kufitaan, dhaawacyadaas oo qaarkood ay saameyn xoogan ku yeeshaan qofka.
Maamulka Oslo: Qofkii awooda wadooyinka haka dheeraado.
Gudoomiyaha maamulka Oslo, Eirik Lae Solberg ayaa dadka kunool Oslo ee awooda ka codsanayo inay maalinta beri ah ka dheeraadaan jidadka la maro, sidoo kale dadka baabuurta leh inay baabuurtooda ay kasoo tagaan, si looga gaashaanto dhaawac dhaqaale iyo mid nafeed oo ku imaan kara dadweynaha magaaladda.
Maamulka degmadda Oslo ayaa dadka Oslo ee awooda inay guryaha ku shaqeeyaan ugu baaqaya, inay guriga ka shaqeeyaan beri oo aysan banaanka ama dibadda usoo bixin. Waxaana arrintaas ay sidoo kale culeyska ka yareyn kartaa gaadiidka dadweynaha oo laftirkooda ay arrintan saameyn ku leedahay.
Booliska Oslo ayaa sidoo kale dadweynaha uga digayo in beri ay jidadka magaaladda noqon doonaan kuwo sabiibax ah, waxeyna dadka iyo gaadiidkaba ku wargalinayaan inay arrintaan xisaabta ku darsadaan.
Maamulka magaaladda Oslo ayaa dhanka kale sheegay in iskuuladda magaaladu ay furnaan doonaan, waxbarashaduna ay u socon doonto si caadi ah. Degmooyinka Norway qaarkood ayaa go aamiyay in maalinta beri ah la xiro iskuuladda sarre, sabab la xiriirta xaaladda cimiladda ee berito.
Xigasho/kilde: Byrådslederen i Oslo ber folk la bilen stå mandag
Labadii isbuuc ee ugu danbeeyay waxaa Norway ka dhacayay baraf xoogan oo saameyn xoogan ku yeeshay nolosha dadka, iyo isku socodka gaadiidka iyo dadweynaha. Magaalooyinka waaweyn sida Oslo oo kale, waxaa dib u dhac xoogan uu ka jiraa imaatinka gaadiidka dadweynaha, iyada oo mararka qaarkood ayba istaagaan buss-aska ka dhex shaqeeyo magaaladda.
Ruter oo ah shirkada maamusha gaadiidka dadweynaha Oslo ayaa dadka ku wargalineyso in hadii buss-ku uu soo daaho wax ka badan 20 daqiiqo ama uu imaan waayo, uu qofku heysta tigidka buss-ka uu xaq u leeyahay inuu qaato Taxi, uuna ku tago meesha uu u socday. Wuxuuna qofku xaq u yeelan karaa in loo soo celiyo ilaa 750 kr oo qarashka taxi-ga ah, hadii uu cadeeyo in buss-ku uu imaan waayay, uuna wato warqada cadeynta qaadashada taxiga(kvittering).
Waxaa xusid mudan in qofku uu qaadan karo oo kali Tagaasida leh numberka Taxi-(Løyve), taas oo ka dhigan in Uber aysan aqbaleynin tagaasida shirkaddaha digitalka ah sida Uber, Bolt iwm.
Sidoo kale, qofka ayaa Ruter ka codsan karo inay usoo celiyaan lacagta shidaalka, hadii uu adeegsado baabuurkiisa gaarka ah, sabab la xiriirta in buss-ku uu imaan waayay ama uu soo daahay wax ka badan 20 daqiiqo.
Halkan ayaad ka codsan kartaa: https://kontakt.ruter.no/no/reisegaranti
Xigasho/kilde: Ruter bekrefter: Reisegarantien gir refusjon tross snøkaoset
Labadii maalmood ee ugu danbeeyay waxaa guud ahaan dalkan Norway ka da¨ayay baraf xoogan oo aan noociisa horey loo arkin. Barafkan ayaa saameyn ku yeeshay isku socodka gaadiidka dadweynaha, iyada oo maanta ay istaageen qeybo badan oo kamid ah gaadiidka ka dhex shaqeeyo magaalooyinka waaweyn ee Norway.
Shirkada maamusha garoomadda diyaaraddaha Norway ee Avinor, ayaa maanta sheegtay in si ku meel gaar ah loo xiray garoonka diyaaraddaha Oslo, kadib markii uu barafku saameeyay gagida ay diyaaraduhu kusoo dagaan ama ka duulaan.
Galabta ayaa markii uu garoonku xirnaa saacado, waxaa dib loo furay inta badan qeybaha badan ee garoonka diyaaraddaha. Balse wali waxaa jiri karo dib u dhacyo xoogan oo ku imaan kara, xiliyada ay diyaaraduhu soo dagaan ama duulaan.
Shirkadaha diyaaraddaha ayaa dadka kula talinayo inay la socdaan dhaq-dhaqaaqa diyaaradda ay raacayaan, ama sugayan, adiga oo la socon karo bogooda internetka ama la sameyn karo xiriiro kala duwan.
Booliiska magaaladda Minneapolis ee dalka Mareykanka ayaa sheegay in ay xabsiga dhigeen wiil soomaali ah oo ku eedeysan inuu ka danbeeyay dil toogasho ah oo lagu dilay wiil kale oo dhalinyaro soomaali ah.
Sida ay boolisku sheegeen, marxuumka geeriyooday ee toogashada lagu dilay ayaa lagu magacaabi jiray Khalid Axmed Mohamed, halka eedeysanaha falkaas loo soo qabtay lagu magacaabo Barqadle Abdullahi.
Warbixinta ay boolisku bixiyeen ayaa lagu sheegay in Barqadle uu maalintii Isniinta aheyd ay bisha January ahayd 15, 2023 uu Khalid ku toogtay goobta baabuurta la dhigto ee dukaanka Target ee ku yaala Waqooyi Bari ee Magaaladda Minneapolis.
Allaha u naxariisto Khalid Ahmed Mohamed ayaa noqonaya wiilkii labaad ee Soomaali ah ee toogasho lagu dilo sannadkan cusub ee 2024. Qofkii ugu horeeyay ee toogasho lagu dilo gobolka Minnesota sannadkan cusub ayaa ahaa wiil Soomaali ah. Waxaa dib u soo noqonaya dilka ay dhallinyaradda Soomaaliyeed isku geystaan.
Xigasho/kilde: Tusmo News
Maxkamada Oslo ayaa isbuucan riday xukun taariikhi ah, kadib markii ay xabsi ku xukuntay qof bukaan ah oo aflagaado, jinsiyad-faquuqid iyo hadal naceyb ah la beegsaday kalkaaliso soomaali ah oo ka shaqeyneysay goobta caafimaad ee ku sugnaa qofkan bukaanka ah.
Eedeysanaha la xukumay ayaa kalkaalisada soomaalida ah ugu yeeray ereyo laga dheehan karo jinsi naceyb iyo gaf shaqsi ah, isaga oo duray asalkeeda iyo jinsiyada dalka ay timid. Waxaana intaas dheer inuu ku tuuray haraadiga cunto uu cunayay.
Ereyada uu eedeysanaha soomaaliga ah adeegsaday waxaa kamid ah: Adoonyahay madow, ku noqo meeshii aad ka timid. Ku noqo meeshii aad ka timid adoonyahay soomaalida».
Maxkamada ayaa eedeysanaha ku xukuntay 120 maalmood oo xabsi ah, taas oo 45 maalmood oo kamid ah ay yihiin xabsi shuruudeysan. Waxaana laga qafiifiyay in lagu xukumo hal sano oo xabsi ah, maadaama uu yahay qof bukaan ah oo ku fadhiyo kuraasta curyaamiinta.
Xukunkan ayaa noqonayo mid taariikhi ah, maadaama ay tahay markii ugu horeysay oo qof bukaan ah loo xukumo ficilo la xiriiro cunsuriyad iyo naceyb uu kula kacay shaqaalaha adeega caafimaadka.
Xigasho/kilde: Historisk dom: Pasient dømt til fengsel for rasisme mot sykepleiere
Magaaladda Oslo waxaa maanta ka jira qabow xoogan oo gaaraya -22, waxaana ilaa caawa la fili karaa in qabowgu uu gaaro ilaa -27.
Qeybo kamid ah bussaska gaadiidka dadweynaha ee ka dhex shaqeeyo ayaa gabi ahaanba istaagay oo aan shaqeynin qabowga awgiis, halka kuwa kalena ay ku jiraan soo daahitaan xoogan. Ilaa hada bussas-ka 71, 76, 24, 23, 30, 21, 20, 28 iyo 81.
Hadii aad kamid tahay dad adeegsada gaadiidka dadweynaha ee buss-aska waxaan kugula talineynaa inaad hubiso barta internetka ee Ruter si aad u hubiso in busska xaafadaada ama shaqada tagaa uu shaqeynayo, ama uu dib u dhac kale ku jiro.
Halkan ka fiiri bussas-ka aan shaqeynin ama kuwa dib u dhaca uu kujiro: https://ruter.no/avvik/
Sidii horey loo sii saadaaliyeyba, waxaa maanta guud ahaan Norway ka jira qabow aad u daran oo meelaha qaarkood gaarayo -40. Oslo ayaa maanta gaartay qabowgii ugu darnaa abid, kadib markii uu heerqabowgu gaaray -22, waxaana ilaa caawa la saadaalin karaa inuu gaari karo ilaa -26.
Qabowga iyo barafka is weheliya ayaa saameyn xoogan ku yeeshay isku socodka dadka iyo gaadiidka guud ahaan Norway oo dhan, gaar ahaan Oslo. Waxaana istaagay oo qabowga awgiis u shaqeyn kara qeybo badan oo kamid ah bussas-ka ka dhex shaqeeya magaaladda Oslo.
Sidoo kale qabow aad u daran ayaa ka jira deegaanadda ku xeeran Oslo. Hey addaha wadooyinka iyo booliska ayaa dadka baabuurleyda ah uga digiya in wadooyinka Oslo dhexdeeda ama kusoo gala ay noqon karaan sabiibax(glatt), sidaas darteed ay ku xisaabtamaan si taxadir ahna ay baabuurta u wadaan.
Hey adda NAV ayaa maanta sheegtay in dad gaarayo 77.000 qof oo qaata lacagaha Dagpengerka iyo AAP ay ka goosatay lacago canshuur dheeraad ah, ayna dadkaas heleen(u dhacday) lacag ka yar tii ay xaqa u lahaayeen.
NAV ayaa raali galin ka bixisay qaladkaas oo lagu tilmaamay cilad farsamo, waxeyna sheegeen inay waqti kooban gudihiis sixi doonaan arrintan, lacagaha ka dhimana ay dadkaas heli doonaan.
Qaladkaas waa la saxayaa, NAV-na waxa ay lacagaha dheeraadka ah ee canshuur ahaanta loo jartay u celin doontaa dadka laga jartay. NAV wey ogtahay dadka ay arrintan saameysay, looma baahno inaad nala soo xiriirto, ayay NAV ku sheegtay bogeeda
Xigasho/kilde: 77.000 rammet av Nav-feil – har fått for lite utbetalt
Hey adda saadaasha hawada Norway ayaa soo saartay warbixin saadaalin digniin ah oo dadka lagu ogeysiinayo in isbuuca danbe oo ah ah isbuuca ugu horeeyo sanadka cusub ee 2024, la filan doono qabow daran oo meelaha qaarkood gaari kara -40 C.
Qabowgan ayaa bilaaban doono jimcaha isbuucan, iyada oo maalinba maalinta kasii danbeyso uu qabowgu sii xoogeysan doono. Tusaale ahaan meelaha qaarkood, gaar ahaan Finnmark iyo qeybo kamid ah Østlandet wuxuu qabowgu u dhaxey doonaa -30 ilaa -40 C.
Tusaale ahaan Oslo oo kale waxaa jimcaha isbuuca danbe la saadaalinayaa in qabowgu uu noqon karo -22 C. Waxeyna noqon doonaa qabowgii ugu xumaa ee abid Oslo laga diiwaangaliyo.
Hey adda saadaasha hawada ayaa dadweynaha ku wargalineyso inay ku xisaabtamaan cimilada qabowga, laakiin waxey sheegeen inay cimiladu isbadali karto oo saadaashu aysan mar walba sax aheyn.
Hadii aad rabto inaan ogaato saadaasha hawada ee deegaanka aad ku nooshahay, waxaad kala socon kartaa bogga YR.no(riix linkiga) oo ay isla maamulaan TV-ga dowlada ee NRK iyo hey adda cimilada Norway.
Laga bilaabo maalinta koowaad ee sanadka cusub, darawaliinta wada bussaska gaadiidka dadweynaha iyo buss-yaraha(mini-buss) ayaa laga baari doonaa inay khamri soo cabeen/khamri jirkooda ku jiro, kahor inta aysan shaqada bilaabin. Waxaana baabuurka bussas-ka ah lagu soo rogay inay baabuurka ku rakibaan hab cusub oo darawalku uu si iskiis ah isaga baari karo khamriga, kahor inta uusan baabuurka istaarin(kaxeynin).
Nidaamka cusub ee baaritaanka khamriga ee darawaliinta buss-aska ayaa ah mid ku xiran/ku rakiban furaha baabuurka, taas oo ka dhigan in baabuurku uusan daarmi doonin hadii baaritaanku uu muujiyo in darawalku ay jirkiisa ku jirto khamri ka 0,2 promille oo ah inta ugu badan ee sharci ahaan laga ogolyahay Norway.
Ujeedadda ugu weyn ee arrintan ayaa lagu sheegay in kor loogu qaadayo badqabka gaadiidka dadweynaha iyo rakaabka saaran, iyo ka hortaga khatarka shilalka baabuur ee dhici kara.
Arrintan ayaa sida muuqato hada khuseyso oo kali ah baabuurta buss-aska, walina laguna soo rogin baabuurka tagaasida.
Xigasho/kilde:Bussjåfører skal alkoholtestes hver dag på jobb etter nyttår
