Hey’ adda wadooyinka iyo jidadka Norway ee Statens vegvesen ayaa bilaabeyso adeeg SMS ah oo qofka kireysto(Abonnoment) warbixin ka siin kara xaaladda wado-marista ee buundooyinka iyo tuuneelada uu qofka doorto. Waxaana adeegan oo qofku SMS ahaan uu fariinta ku helayo qeyb ka ah 34 tuuneel iyo 13 buundo ( Halkan fiiri buundooyinka ay yihiin).
Hey’ adda ayaa war saxaafadeed ay soo saartay ku sheegtay in qofku uu fariin-qoraal SMS ah heli doono hadii buundadda iyo Tunel uu shil ka dhaco oo ay ay xiranto, iyo waliba xaaladda warbixinta wado-marista iyo mudadda ay qaadan karto in arrintaas la xaliyo. Sidoo kale wuxuu qofku mar kale fariin cusub helayaa marka waddada dib loo furo.
Qofka adeegan kireysto ayaa dooranayo buundooyinka iyo tuuneeladda uu rabo inuu warbixintooda helo, iyo waliba nooca warbixin ee uu rabo in laga siiyo.
Dahl Hovland oo katirsan Statens Vegvesen ayaa sheegay in hey’ addu ay ogtahay muhiimadda ay warbixinta wadadda iyo wado-maristu u leedahay qofka baabuur waddaha ah, sidaas darteed ay faa’ iido u noqon karto in qofku uu kireysto adeegan SMS-ka ah,marka uu qofka shaqada u socdo ama kasoo socdo, ama uu xaafadiisa u socdo oo kale, si uu ugu sii xisaabtamo xaaladda wadadda.
Sida ay heshiis ku gaareen xisbiya SV iyo xukuumadda, dadka danyarta ah ee dowladaha ka qaata lacagaha ceyrta ah ayaa bisha Desember qaadan doono 1000 kr oo dheeraad ka ah lacagihii ay horey dowlada uga heli jireen. Waxaa intaas sii dheer in ilmo walba ay 1000 kr ku heli doonaan bisha Desember.
Waxaan qabnaa in arrintan ay kaalmo u tahay guruub bulshada katirsan oo aad u nugul, iyada oo lagu jiro xaaladda iyo xiligan adag, ayuu sheegay Frode Jacobsen oo katirsan xisbiga shaqaalaha ee Ap.
Go’ aanka ay xisbigan ku heshiiyeen ayaa kusoo beegmay xili ay dad badan oo danyar ah oo Norway kunool ay aad uga deyrinayaan xaaladooda nololeed, kadib markii ay qaaliyowday sicirka maciishadda iyo korontada dalka Norway. Waxaana maalmihii ugu danbeeyay meelaha dadka saboolka ah lagu quudiyo, lagu arkayay safaf dhaadheer oo dad ah, kuwaas oo safka ugu jiro helitaanka cunto meelahaas laga bixiyo.
Qiyaastii 50.000 qof oo ceyr-qaateyaal ah iyo 30.000 oo caruur ah ayaa la filaya in lacagtan ay gaarto. Waxaana howsha masuul looga dhigay oo ay dowladu u xilsaartay maamuladda degmooyinka iyo hey’ adda NAV.
Lama xaqiijin in dadka lacagtan loogu talagalay ay gaari doonto kahor fasaxa dhamaadka sanadkan, balse waxaa loogu talagalay in dadkaas ay gaarto bishan Desember.
Booliska magaaladda Hammarfest ee woqooyiga dalkan Norway, ayaa qabtay sadex qof oo ay ku eedeynayaan dilka Abdullahi Dayib Mahamud oo ah 23 sano jir soomaali ah oo la weysanaa labadii(2) sano ee ugu danbeeyay.
Booliska ayaa ogolaansho maxkamadeed u helay inay baaraan guryaha sadex nin ee la-tuhunsanayaasha ah, waxaana ay soo qaateen moobiladda iyo qalab kale oo electronic ah, kuwaas oo boolisku ay sheegeen inay baaritaan ku sameyn doonaan.
Sadexda qof oo boolisku ay qabteen shaley oo khamiis aheyd, ayaa xabsiga laga sii daayay markii ay boolisku wareysteen kadib, lamana xirin waqti kumeel gaar ah( Rumaan). Balse booliska ayaa sheegay in wali sadexdan qof ay u diiwaangashanyihiin inay yihiin la-tuhunsanyahay kiiskan.
Boolisku ma sheegin sababta ay u tuhmeen sadexdan qof, iyo cadeymaha ay heleen. Nalse Anja Mikkelsen Indbjør oo katirsan booliska gobolka Finnmark ayaa sheegtay in boolisku ay heleen sabab tuhun oo ku filan, taas oo ay ogolaansho kaga heleen maxkamadda si ay u baaritaan ugu sameeyay guryaha dadka la tuhunsanyahay, una soo qaataan mobiladaado iyo qalab kale oo electronic ah oo guryaha laga helay.
War saxaafadeed ay boolisku soo saareen ayay sidoo kale ku sheegeen in aysan wali ogeen waxa ku dhacay Abdullahi, balse ay ku gudo jiraan baaritaanka kiiskan. Sidoo kale waxey raaciyeen in aysan helin sabab sharciyeed oo ku filan oo ay xabsiga ugu sii hayaan sadex qof ee ay kiiska dilka ah ku tuhmeen, sidaas darteedna ay usii daayeen, balse baaritaankoodu uu wali socdo.
Waxaa hada lasoo bandhigay dakhliga qof walba oo Norway kunool oo canshuur bixiye ah soo galay sanadkii hore, waana macluumaad qof walbe uu heli karo oo public ah.
Reysulwasaaraha Norway Jonas Gahr Støre ayaa kamid ah dadka hantidooda iyo dakhliga dhaqaale ee sanadkii hore soo galay si furan loo arki karo. Waxaana mushaarka reysulwasaaraha sanadkii hore soo galay uu gaarayaa 1,6 milyan kr oo lacagta Norway ah. Lacagtaas oo u dhiganta qiyaastii 150-160 kun oo dollar.
Reysulwasaaraha oo caadi ahaan kasoo jeedo qoys hantiiley ah, lacag badana dhexlay ayaa hantida u diiwaangashan waxaa sanadkii hore lagu diiwaangaliyay inay tahay 45 milyan kr.
Caadi ahaan qofka reysulwasaaraha ka ah Norway ayaa qaata 1,9 milyan, laakiin maadaama Jonas uu xilka la wareegay dhamaadka sanadkii hore mushaarkiisii ayaa ka yar intii uu hal sano reysulwasaare ku qaadan lahaa.
Xubnaha aqalka baarlamaanka ayaa midkiiba mushaar ahaan u qaata hal milyan oo kr sanadkii, halka gudoomiyaha baarlamaanku uu mushaarkiisu sanadkii yahay 1,9 milyan.
Wasiirka ugu taajirsan xukuumadda Støre ayaa ah wasiirka ganacsiga, Jan Christian Vestre, kaas oo sanadkii hore mushaar ahaan u qaatay 6,5 milyan. Wasiirka ayaa kasoo jeedo qoys caan ah oo tujaar ah, wuxuuna sanadkii hore maamule ka ahaa shirkad ay qoyskiisu leeyihiin oo agabka guryaha ka shaqeyso.
Sanadihii ugu danbeeyay, gaar ahaan dhowrkii bilood ee ugu danbeeyay sanadkan waxaa magaaladda Oslo kusoo badanayo falalka danbiyada ah ee ay isku geystaan ama loo geysto da’ yarta soomaaliyeed ee Norway kunool. Waxaana arrintan oo ay ugu danbeeyeen sadex dhacdo oo waaweyn oo Oslo ka dhacay hal bil gudaheed, ay wel-wel badan ku heysaa bulshadda Soomaaliyeed, gaar ahaan waalidiinta, hey’ addaha amniga, kuwa waxbarashada iyo caafimaadka, iyo maamulka magaaladda iyo kan dowladdaba.
Golaha Islaamka Norway( IRN), Ururka Face 2 Face brobygger Senter iyo warbaahinta NorSom TV waxey si wadajir ah dhamaan waalidiinta, indheer-garadka, aqoonyahanka iyo dhalinyaradda soomaaliyeed ee Oslo kunool ugu casuumeyaan kulan-doodeed bulsho oo looga hadlayo arrintan kor ku xusan, xoogana lagu saarayo xal u helista dhibaataddan iyo sidii looga hortagi lahaa inta aysan faraha ka bixin.
Kulan doodeedkan bulsho ayaa maalinta axadda ah ee taariikhdu tahay 11.12.2022, saacadda 18.00-20:00. Waxa ayna ka dhici doontaa masxafka Interkulturelt Museum ee kuyaal bartamaha Grønland( Cinwaanka goobta: Tøyenbekken 5, 0188 Oslo).
Qeybta koowaad ee kulanka ayaa ah seminaar kooban oo ay soo diyaariyeen Golaha Islaamka Norway(IRN). ayaa ku saabsan la socoshada waalidka ee xaalada koritaan iyo isbadalka nolol-dhalinyaro ee ubadkooda. Iyo sidii waalidku ay u dareemi lahaayeen marka ay ilmahooda lugta la galaan arrimo danbiyo oo naftooda halis u keeni kara. Halka qeybta labaad ee barnaamijku ay tahay kulan doodeed ku saabsan isla mawduuca Mawduuca kulanku waa: Maxaa sabab u ah falal-danbiyeedyada dhalinyarada Soomaaliyeed ee Norway? Yaa masuuliyada leh, sidee ayaana si wadajir ah looga hortagi karaa? Waa maxey doorka bulshada soomaalidu? Kulan doodeedka oo ah mid bulshada u furan, su aalana la is weydiin karo, ayaa waxaa noogu casuuman: 1) Maryan Cabdi Xuseen: Xildhibaan katirsan baarlamaanka Norway, lagana soo doorto Oslo. 2)Cabdishakuur Xaaji Cali Budul: Ololeeye bulsho iyo waalid soomaaliyeed. 3) Ifraax Yuusuf Ciyow: Kalkaaliso Caafimaad, Gudoomiyaha ururka Face2face brobyggersenter. 4)Shuceyb Maxamed Yaasiin: Siyaasi iyo aqoonyahan, ahna maamulaha xarunta dhalinyarada ee The Raven ee xaafadda Grorud Oslo. 5) Cabdiraxmaan Macalin Cumar: Gudoomiyaha ururka dhalinyarada ee Unge minoriteter ee magaaladda Stavanger. 6)Shahid Rasool: Xubin ka ahaa mid kamid ah kooxigii gaangiga ee ugu halista badnaa ee Oslo soo maray, kana mid ahaa danbiileydii laga cabsan jiray. Sanado badan oo uu xabsi soo galay kadib, hada Shahid waxa uu Shaahid ku shaqeeyaa khabiir iyo talo-bixiye talooyin iyo waanooyin ku saabsan khibradiisa nololeed siiya dhalinyarada. Wuxuuna kala taliyaa ka hor tagista danbiyadda iyo sidii ay noloshooda meel uga soo saari lahaayeen.
Waxaa shaley soo baxay liiska musharaxiinta golaha deegaanka magaaladda Oslo uga sharaxay xisbiga Høyre, doorashada golayaasha deegaanka ee sanadka 2023. Waxaana liiskaas kasoo dhex muuqday Anfac Xaashi Goodir oo noqon doonto soomaaligii ugu horeeyay ee Høyre ay usoo sharaxaan Oslo.
Liiska kama dambeysta ah oo ka kooban 65 qof ayaa waxaa ka dhex muuqdo siyaasiyiin waaweyn oo xisbiga Høyre katirsan, sida duqii hore ee Oslo Fabian Stang, musharaxa ay Høyre u wataan gudoomiyaha maamulka Oslo( Byrådsleder), Eirik L. Solberg iyo siyaasiyiin kale.
Anfac oo ah qof ka dhex muuqato howlaha iyo arrimaha bulshada jaaliyadda soomaaliyeed ee Norway, ayaa hada katirsan golaha demadda Bærum ee duleedka Oslo. Waxeyna liiska musharaxiinta golaha deegaanka Oslo ee xisbiga Høyre kaga jirta booska 24.aad(Halkan ka fiiri liiska musharaxiinta oo dhan). Waxeyna noqoneysaa markii ugu horeysay ee xisbiga Høyre ee magaaladda Oslo ee caasimadda ah uu siyaasi soomaali usoo sharaxo kamid noqoshada golaha deegaanka Oslo.
Hey’ adda caafimaadka dadweynaha Norway ee FHI ayaa warbixinteeda isbuuclaha aheyd ee isbuucan ku sheegtay inay korortay tirada dadka la diiwaangaliyay ee uu corona ku dhacay isbuucyadan.
Hey’ addaha ayaa sidoo kale sheegtay inay wada korortay tirada dadka uu ku dhacay feyruska corona iyo tirada dadka uu ku dhacay hargabka ama dureyga. Waxeyna hey’ adda dadka isku arka calaamaddaha xanuunadda hawo-mareenadda oo ah calaamado ay wadaagaan hargabka iyo feyruska corona kula talisay inay gurigooda joogaan, aysana shaqada ama iskuulka soo aadin.
Preben Aavitsland oo ah madaxa xiriirka ee hey’ adda FHI ayaa sheegay in hey’ addu ay mar kale dadka xusuusineyso qaadashada talaalka corona, gaar ahaan guruubyada dadka ee u nugul xanuunka ka dhasha feyruska covid-19.
Hadi aad isku aragto calaamaddaha hargabka, gurigaaga joogo, shaqada iyo iskuulkana ha aadin.
Ka fagow inaad ku qufacdo, ku hindhisto ama qufacaagu uu gaaro dadka kale.
Hadii aad qufaceyso ama hindhiseyso adeegso waraaqaha loogu talagalay, kadib gacmaha si fiican isaga dhaq ama adeegso daawadda gacmo-dhaqa.
Marada afka adeegso hadii aad ka agdhowdahay dad waayeel ah ama xanuunka u nugul, aadna isku aragtay calaamaddaha xanuunadda hawo-mareenka.
Hadii aad tahay qof waayeel ah ama u nugul xanuunka, xiro maradda afka marka aad joogto goobaha uu dadka ku badanyahay, hadii aan la kala fogaan karin. Taladda ayaa si gaar ah u khuseyso xaaladdaha uu kor u kaco feyruska corona.
Dadka waayeelka ama xanuunka u nugul ayaa lagula talinayaa inay ka dheeraadaan goobaha la isugu imaad, hadii aysan qaadan talaalka corona. Guruubka ayaa si gaar ah loogu-la talinayaa inay mar walba ka fakaraan qaaditanka feyruska, hadii aysan talaaladda loogu talagalay wada qaadan.
Sida lagu sheegay tirokoob dhawaan lasoo bandhigay, waxaa labadii sano ee ugu danbeeyay dalkan Norway isaga guuray hantiiley ama tujaar gaareyso 41 qof, kuwaas oo badankooda u guuray dalka Switzerland. Dadka taajiriinta ah waxaa loola jeedaa dadka haysta hanti dhan 100 milyan oo NOK iyo wax badan. Waxaana sababta guuritaankoodu lagu saleeyay inay ka baxsanayaan canshuurta dheeriga ah ee laga qaado hantiileyda, gaar ahaan kuwo heysto hanti keyd ah oo mug weyn.
Switzerland waa mid ka mid ah wadamada ugu caansan ee loo guuro. Sababtoo ah halkaas waxay ku bixiyaan canshuur yar. Dhawr ka mid ah taajiriinta ayaa ka biyo diiday bixinta cashuurta hantida oo ah mid badan.
Kuwa doortay inay guuraan waxay dalka ka saareen ama Norway kala baxeen 36 bilyan NOK sanadki u dambeeyey.
Si kastaba ha ahaatee, wargeyska Aftenposten ayaa qoray in inkasto oo taajiriin badan ay dalka ka guureen, hadana ay tirada guurtay aad u yartahay marka la fiiriyo tujaarka wali kunool Norway. Waxay qoreen in kuwa guuray ay ka ahayeen 2.3 % dhammaan canshuur bixiyaasha hantida guryaha.
Avisa ayaa qortay in ay wadanka Norway doorbideen in ay ku nagadaan ku dhawaad 1.700 tujaar hantiiley ah, kuwa guuray ayaa ah 6.4 boqolkiiba qiimaha guud ee dhammaan dadka hodanka ah.
Laga bilaabo maalinta beri ah ee shanta(5) bisha Desember, booliska Oslo ayaa bilaabo doono adeegsiga arrinta mudo badan ay soo socotay doodeedu, ee Kvitteringsordning. Taas oo ka dhigan in boolisku ay warqad cadeyn ah(Kvittering) siin doonaan qofka ay boolisku istaajiyaan.
Ujeedka arrintan ka danbeyso ayaa aheyd dood xili dheer soo socotay oo aheyd cabasho ka taagneyd in booliska Oslo ay sabab-danbi la aan istaajiyaan dadka ajaaniibta ah, gaar ahaan dhalinyarada. Arrintaas oo keentay in dhalinyaro badan ay sheegaan inay ka aamin baxeen booliska oo ku tagoorayo midabkooda iyo dharka ay xiranyihiin.
Talaabadda ay boolisku soo rogeen ayaa ah mid kumeel gaar ah, waxeyna socon doontaa mudo cayiman oo ba bilaabata 5.12.2022 ilaa 3.09.2023.. Kadib ayaa dib u qiimeyn lagu sameyn doonaa, lana eegi doonaan in joogto laga dhigo iyo inkale.
Mudadda tijaabadda ah ee uu socoto talaabaddan, ayaa waxey ka dhaqan-gali doonaa aag cayiman oo ah senterka magaaladda Oslo iyo hareerihiisa. Taas oo ka dhigan in qofka ay boolisku ku istaajiyaan aagaas la cayiman uu heli doonto waraaq cadeyneyso sababta ay boolisku u istaajiyeen.
Waxaa ujeedadda ka danbeyso arintan si fiican noogu sharaxay Sucad Cabdi oo ah gudoomiyaha ururka MIO.
Axadii lasoo dhaafay waxaa magaaladda Oslo lagu dilay wiil dhalinyaro soomaali ah, kaas da’ ahaan jiray 28 sano. Waxaana dilkiisa loo soo qabtay 31-sano jir isna soomaali ah, kaas oo ay boolisku ku eedeynayaan inuu ka danbeeyay dilka.
Booliska Oslo ayaa saacado kooban kadib markii uu dilka dhacay sheegay in ay aqoon u leeyihiin wiilka geeriyooday, iyo ninka loo qabtay dilka. Waxeyna boolisku markii hore sheegeen in wiilka geeriyooday uu xubin ka ahaa koox danbiiley ah, horeyna loogu xukumay danbiyo kala duwan. Sidoo kalena dilka uu noqon karo mid ay sababtay khilaaf dhaxeeyo labo(2) koox oo danbiiley ah.
Booliska ayaa maalmo kadib badal ku sameeyay sharaxaadi hore oo ay bixiyeen, waxeyna sheegeen in ilaa hada baaritaankoodu uusan jirin wax cadeynayo in sababta falka dilka ah ka danbeyso ay tahay khilaaf iyo dagaal ka dhaxeeyo labo(2) koox oo danbiiley ah. Waxeyna boolisku fasiraad su’ aalo badan la iska weydiinayo u keenaan sababtii ku keentay in saacado kadib marka u dilka dhacay, ay durbadiisa u saariyaan khilaaf ka dhaxeeyo labo koox oo gangi ah. Halkan kasii akhri.
Qoyska wiilka la dilay oo ka falceliyay hadalka booliska:
Qoyska wiilka marxuumka ah ee la dilay ayaa si adag uga fal-celiyay qaabka ay boolisku uga hadleen dhacdaddaas. Waxeyna qoysku sheegeen in boolisku ay sawir qaldan oo aan xaqiiqadda ka turjumeyn ay ka bixiyeen wiilkooda geeriyooday, warbaahintana ay warbixin aan sax aheyn galiyeen. Sidaas waxaa wargeyska Aftenposten u sheegay Kaja De Vibe Malling oo ah qareenka qoyska.
Qareenka qoyska ayaa sheegay in sawirka ay boolisku bixiyeen ee ah in wiilka la dilay loo xukumay danbiyo, uusan aheyn mid si sax ah loo gudbiyay. Wuxuuna sheegay in labadda danbi ee wiilka geeriyooday horey loogu xukumay ay ahaayeen kuwo dhacay 6 sano kahor, ayna ahaayeen wax aan xiriir la laheyn koox gaangi ah ama danbiyadda waaweyn ee boolisku ay sheegeen. Qoyska ayaa dhanka kale ka fal-celiyeen in boolisku danbi xili hore dhacay ay la xiriiriyeen dilka saacado uun kadib markii uu dilku dhacay.
Qoyska oo uu qareenku sheegay in ay xaalad adag oo tacsiyeed ay ku jiraan, ayaa ka sidoo kale ka xumaaday in boolisku ay saacado kooban kadib markii uu dilka dhacay ay warbaahinta ka sheegeen in dilku uu xiriir la leeyahay dagaal ka dhaxeeyo kooxo danbiiley ah. Arrintaas oo markii danbe boolisku laftirkoodu ay dib uga noqdeen.
Subaxnimadii hore ee Axadda waxaa xaafadda Grønland ee magaaladda Oslo lagu dilay wiil soomaali ah, kaas oo da’ diisa ay boolisku ku sheegeen labaatameeyo jir. Waxaana dilka wiilkaas loo qabtay labo wiil kale oo soomaali ah, inkasta oo mid kamid ah ay boolisku maalin kadib xabsiga kasii daayeen.
Inkasta oo horey ay boolisku warbaahinta u galiyeen in kiiskan uu noqon karo khilaaf ka dhaxeeyo kooxo danbiiley ah, hadana maanta ayay madaxa qeybta danbiyada dilalka ee booliska Oslo Ingebjørg Hansen wargeyska Aftenposten u sheegtay in ilaa hada baaritaankooda ay ku cadeyn in kiiskan uu xiriir la leeyahay khilaaf ka dhaxeeyo kooxo danbiiley ah.
Ingebjørg Hansen aya sheegtay in sababta ay boolisku u sheegeen in marxuumka dhintay uu katirsanaa koox danbiiley ah, ay ku saleysneyd aqoonta ay boolisku u lahaayeen isaga. Booliskuna ay waajib ku tahay inay warbixin noocaas ah bixiyaan, si loo dajiyo dadweynaha, loona sheego in kiiskan uusan aheyn mid si kama ah ku dhacay.
Waa muhiim inaan dadweynaha dajino, xaaladddaha aan aaminsanahay in arrintan ay halis u laheyn dadka kale, ama aan u digno xaaladdaha ay waajibka nagu tahay arrintaas. Sidaas darteed ayaan dadweynaha ula wadaagnay, si aan ugu wargalino in kiiskan uusan aheyn mid si kama ah qorshe la aan ku dhacay, ayay tiri Ingebjør Hansen.
Booliska ayaa wali hoosta ka xariiqayo in kiiskan uusan wali aheyn mid kama ku dhacay.
Sida uu warbaahinta u xaqiijiyay qareenkiisu, waxaa xabsiga laga sii daayay wiil 22 sano jir ah, kaas oo 2 maalin kahor ay boolisku xabsiga u dhigeen inuu saameyn ku lahaa dilkii wiilka soomaaliga ah loogu geystay xaafadda Grønland ee magaaladda Oslo.
22-jirka ayaa kamid ah labo qof oo loo qabtay falkan dilka ah, waxaana weheliyay nin 31-sano jir ah kaas oo boolisku ay ku eedeynayaan falka dilka ah. Booliska ayaa markii hore sheegay in wiilkan ay xabsiga ku heyn doonaan mudo afar isbuuc ah, inta kiiskiisa laga soo baari doono. Balse waxey xabsiga kasii daayeen 2 maalin kadib markii ay xireen.
Inam Ali oo ah qareenka 22-jirkan ayaa warbaahinta u sheegay in labadii maalmood ee ugu danbeeyay ay wadeen shaqo adag iyo wadahadal ay kula jireen booliska, iyaga oo racfaan ka qaatay go’ aan ay maxkamadda Oslo ku ogolaatay in 22-jirka xabsiga lagu hayo afar isbuuc. Wuxuuna sheegay in shaqadaas adag kadib ay soo baxday in tuhunkii la xiriiray ka qeybqaadashada kiiska ee wiilkan uu wiiqmay, maantana lagu wargaliyay in xabsiga laga sii daayay.
War saxaafadeed ay soo saareen booliska Oslo ayay ku sheegeen in tuhunkii laga qabay ka qeybqaadashada wiilkan ee kiiska dilka ah uusan wali meesha ka bixin, laakiin cadeymaha tuhunku ay wiiqmeen(jilceen), sidaas darteedna ay u go’ aansadeen inay xabsiga kasii daayaan.
Waxaa gabagabo ku dhow wahadaladda miisaaniyadda sanadka 2023 ee ay xisbiga dowlada ee Sp iyo Ap kula jiraan xisbiga Sv ee siyaasad wadaagta yihiin. Miisaaniyadda sanadka danbe ee 2023 ayaa waxaa ka muuqdo saameynta dhaqaale iyo mida maciishadeed ee sicir-bararku uu ku keenay bulshada dalka Norway, gaar ahaan mudadda uu socdo dagaalka Ruushka iyo Ukraine.
Maadaama ay maciishadu ay qaaliyowday sicir bararka awgiis, ayna aad kor ugu kacday sicirka korontada, waxaa dowlada loo soo jeediyay in la kordhiyo taageerooyinka dhaqaale ee la siiyo bulshooyinka danyarta ah ee Norway kunool, gaar ahaan kuwa dhaqaae ahaan tabarta-daran.
Balse dowlada ayaa arrintaas diiday, sida ay sheegtay wasiiradda shaqada Marte Mjøs Persen. Waxeyna wasiiradu sheegtay in arrintaas aysan qeyb ka aheyn qorshaha miisaaniyadda dowlada ee hada la rabo in la meelmariyo.
Wasiiradda shaqadda oo xisbiga Ap katirsan ayaa sheegtay inay ogtahay in dad badan ay xaaladda nololeed ku adkaatay maciishada qaaliyowday iyo sicir bararka awgiis, balse aan wax walbe aan lacag la kordhiyo lagu xalin karin.
Shaqadeena ugu muhiimsan waa in aan xil iska saarno in dadku ay heystaan shaqooyin iyo dhaqaale ay uga bixi karaan xaaladda taagan, uusana u weynaan farqiga duruufaha bulshada iyo heerka noloshooda. Taasna kuma xalin karno oo kali ah in aan lacag adeegsano.
Wasiiradda ayaa dhanka kale sheegtay in arrintaas ay isbadali karto.
Booliska Oslo ayaa shaley xaqiijiyay in ay xabsiga dhigeen labo qof, kuwaas oo lala xiriirinayo dilkii subaxnimadii hore ee axaffa xaafadda Grønland loogu geystay wiilka soomaaliga ah ee labaatameeyo jirka ahaa.
Labadda qof ee la qabtay ayaa da’ ahaan kala jiro 31 sano, halka kan kalena uu jiro 22 sano. Waxaana labadooduba la xiray afar isbuuc oo hordhac ah, inta ay boolisku kasoo baarayaan kiiska.
Wargeyska Aftenposten oo soo xiganayo booliska ayaa sheegay in boolisku ay ninka 31-jirka ah ku eedeynayaan inuu ka danbeeyay dilka, halka 22-sano jirka kalena ay boolisku ku eedeynayaan inuu saameyn ku lahaa falka dilka ah.
Waxeyna boolisku cadeeyeen in labadda qof ee dilka loo qabtay, iyo marxuumka la dileyba ay kasoo wada jeedaan xaafaddaha Tøyen iyo Grønland ee Oslo. Waxaana dilka lala xiriirinayaa khilaaf gacan-qaad gaaray oo ka dhaxeeyo kooxo danbiiley ah oo ka howlgala xaafaddahan.
Inam Ghaous Ali oo ah qareenka 22-jirka ay boolisku ku eedeynayaan inuu saameyn ku lahaa dilka, ayaa sheegay in 22-jirku uu iska fogeeyay inuu haba yaraatee wax lug ah ama raad ah ku leeyahay dilka.
Booliska ayaa horey u sheegay in labadda qof ee kiiska dilka ah loo qabtay, iyo marxuumka geeriyoodeyba ay ahaayeen dhalinyaro ay boolisku horey aqoon ugu lahaayeen, loona xukumay kiisaska kala duwan oo la xiriira falal danbiyeedyo ka dhacay Oslo.
Sida ay NorSom News xaqiiqsaday, 31-jirka iyo 22-sano jirka loo qabtay falkan dilka ah ayaa dhalinyaro soomaali ah. Wiilka marxuumka ah ee la dilay ayaa sidoo kale ah wiil dhalinyaro soomaali ah.
Xaafadda Tøyen ee Magaaladda Oslo waxaa galinkii danbe ee khamiista ka dhacay kulan dadweyne oo looga hadlayay sidii looga hortagi lahaa falal danbiyeedyada ay geystaan dhalinyaradda, loona wajihi lahaa caqabaddaha dhalinyaradda ku riixa inay galaan falalka danbiyadda ama sharci daradda la xiriira.
Kulankan oo ay isugu imaadeen waalidiinta, ururadda mutadacwnimadda ku shaqeeyo dhalinyaradda iyo siyaayiinta lokalka ah ee xaafadda Tøyen, ayaa waxaa sidoo kale kasoo qeybgalay gudoomiyaha maamulka Oslo Reymond Johansen iyo booliska magaaladda. Xaafadda Tøyen ayaa kamid ah xaafaddaha ay ku badanyihiin bulshooyinka soo galootiga ah ee kunool Oslo.
Dhalinyaradda ayaa kulanka kusoo bandhigay dareenkooda iyo fikraddaha ay ka qabaan caqabaddaha heysto, kuwaas oo ay kamid yihiin shaqo la ‘ aan, fahan dari kala heysto iyaga iyo nidaamka dowliga ah, kalsooni daro ay kala kulmaan booliska xaafadda iyo inay yaryihiin tiradda goobaha ama xarumaha ay aadi karaan si ay waqti ugu qaataan marka ay iskuuladda kasoo baxaan.
Arrin kale oo ay muujiyeen ayaa ah in m marar badan ay dhacdo in boolisku ay istaajiyeen dhalinyaradda xaafadda kunool ee asal ahaan ajnabiga ah, iyaga oo aan wax danbi ah sameyn, balse loo istaajinayo sababo la xiriira midabkooda ama dharka ay xiranyihiin. Waxeyna sii raaciyeen in iyada oo ay taas jirto dhawaan xaafadda Tøyen laga furi doono xarun boolis oo sii badin doono tirada booliska ka howlgala xaafadda, dhanka kalena lasii yareynayo tiradda xarumaha aktivitetyada iskuuladda kadib, kuwaas oo awalba horey u yaraa.
Booliska ayaa dhankooda sheegay inay fahansanyihiin , ayna dareemi karaan kalsooni daradda ay muujiyanayaan dhalinyaradda, ayna isku dayi doonaan inay wanaajiyaan xiriirka iyo wada-shaqeynta kala dhaxeyso dadka deegaanka, si looga hortago arrimaha keenayo in dhalinyaro aan danbi galin sabab la aan la istaajiyo. Dhanka kale waxey sheegeen in Oslo ay tahay meelaha ugu badan ay danbiyadu ka dhacaan Norway, booliska Oslo-na uu saaranyahay culeys shaqo oo xoogan, taas mararka qaarkood keeni karto isfahan daro aan lagu talgalin ay dhacdo.
Maamulka booliska Oslo ayaa dadweynaha kulanka kasoo qeybgalay kala kulmay su\ aalo adag oo intooda badan xiriira fahanka siyaasiyiinta iyo ka daacidnimadooda wax ka qabashada caqaddaha ay dhalinyaradu ka hadleen, halka qaar su aalaha kamid ahna ay ahaayeen dhaleeceyn la xiriirta wax ka qabashada iyo ahmiyad siinta waxyaabaha qaarkood oo soo jiray sanooyin aad u badan. Maamulka Oslo ayaa ka garaabay waxyaabaha qaarkood, halka ay iska fogeeyeen arrimaha lagu dhalceeyay kuwo kamid ah, waxeyna taxeen liiska og\ aano ama waxyaabo qabteen oo la hirgalaiyay. Waxeyna sheegeen arrinta kalsooni daradda booliska ee dhalinyarada, ay boolisku waajib ku tahay inay kasbadaan kalsoonidda dhalinyarada, ayna abuuranto wada-shaqeyn aan kala shakis ku dhisneyn.
Marka uu kulanku soo dhamaaday, waxaan arragtidooda ku aadan kulanka dadweyne ka wareysanay Sucaad Cabdi oo ah MIO ee ka shaqeeya arrimaha danaha u ah ajaaniibta, iyo Faiza Warsame oo ah Gudoomiyaha ururka Håp Kompetanse oo ah urur si aad uga shaqeeya xaafaddan Tøyen, saameyna ku leh. Ururka MIO ayaa kamid ah ururadda soo qaban-qaabiyay kulankan dadweyne, halka Faiza Warsame ay kamid ah dadka lagu marti qaaday ee hadaladda ka jeediyay.
Gudoomiya Maamulka Degmadda Oslo Reymond Johansen ayaa sidoo kale NorSom TV uga waramay dareenkiisa ku aadan arrimaha dhalinyaradda ay ka hadleen qaarkood, gaar ahaan mida ku aadan ka cabashadda dhalinytaradda ee booliska sabab la aanta u istaajiya.
Mid kamid ah arrimaha ugu waaweyn ee dhalinyaradu ay ka cowdeen ayaa ah arrintan shaqo la aanta, iyo in aan loogu yeerin wareysiyadda marka ay codsadaan shaqooyin. Waxeyna sheegeen in rabitaanka ugu weyn ee qofka dhalinyaradda ay tahay inuu helo lacag uu shaqeystay oo soo gasho, taas oo ku iibsado waxyaabaha uu u baahanyahay ka dhalinyaro ahaan, uuna ku taageero qoyskiisa. Balse helitaan la aanta il dhaqaale oo shaqo ay mararka qaarkood dhalinyarad aku riixda inay raadiyaan meelo kale oo ay dhaqaale ka helaan, sida tusaale ahaan iibinta daroogadda oo kale.
Håp kompetanse ayaa kamid ah ururadda tusaale ahaanta loo soo qaatay oo xagaa walba fursad abuur shaqo u sameeya tobanaan dhalinyaro, arrintaas oo ka keelmeyso inay helaan shaqo kale oo rasmi ah.
Sucaad Cabdi ayaa weydiinay su aal ku aadan saameynta dareenka qofka dhalinyaradda ah ee ku yeelaneyso marka ay boolisku istaajiyaan isaga oo aan geysan wax danbi ah, iyo saameynta arritnaas ee kalsooniadda uu ku qabo hey\ addaha amniga. Waxeyna sucaad waalidka soomaalida ah ku wargalisay inay dhalinyarada ku wargaliyaan in mar walba oo la istaajiyo ay cadeyn sababeysan oo qoran ay ka dalbadaan askariga booliska ah ee istaajiyay , sii loo documenti gare
Gudoomiyaha magaaladda Oslo ayaa sheegay in ka maamul ahaan maamulka degmadda Oslo ay wel-wel xoogan ku heyso in dhalinyaro badan ay waxbarashada ka haraan, gaar ahaan marka ay gaaraan dugsiyadda sarre, arrintaas oo sheegay inay tahay in si wadajir ah wax looga qabto.
Sida lagu sheegay warbixinta qiimeyn uu sameeyay bankiga Natixis ee laga leeyahay dalka Faransiiska, Norway ayaa ku guuleystay qiimeynta caalamiga ah ee dalka ugu wanaagsan ee qof uu howlgab ku noqon karo.
Norway ayaana qiimeynta uga guuleystay 44 wadan oo isku dar qiimeynta lagu sameeyay. Waxaana booska labaad(2) soo galay dalka Switzerland, halka dalyaraha Iceland uu kujiro booska sadexaad(3).
Howlgabka ayaa laga wadaa marka uu qofku gaaro da’ da 62 sano iyo wixii ka weyn, ee uu qofku noqdo howlgab shaqo.
Afar qodob oo qiimeyntan lagu saleeyay ayaa kala ah adeegyadda caafimaad ee qofka howlgabka uu helo, xasilooni shaqaale, heerka nolosha iyo heysashada agabyada nolosha ee muhiimka u ah qofka howlgabka shaqo noqdo. Norway ayaana dhamaan afartan(4) qodobba booska koowaad ka galay.
Qodob aad u muhiim ah oo qiimeyntan aan lagu darin ayaa ah qodobka cimiladda oo dad badan oo howlgab ah ay wax badan ka fakaraan.
We use cookies on our website to give you the most relevant experience by remembering your preferences. By clicking “Accept”, you consent to the use of the cookies.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
error: Digniin: Ha isku dayin in copy gareyso wararka aan daabacno. Waan kula soconaa.
