Xisbiyada dowlada ayaa wali isla meel dhigi la´ qorshaha miisaaniyada sanadka 2017. Waxeyna wali xisbiyadu kala joogaan meelo aad u kala fog, iyada oo ay burbureen wada xaajoodyo la rabey in la isku soo dhaweeyo qorshayaasha xisbiyada ee ku aadan miisaaniyad sanadeedka 2017.

Xisbiga Venstre ayaa isaga baxey wadahadalada, iyaga oo sheegay ineysan aqbali karin qorshaha miisaaniyada, ee wasiirka maaliyada dowlada Norway Siv Jensenay soo bandhigtey. Waxeyna gabi ahaanba diideen iney kusoo noqdaan miiska wadahadalka, inta wax laga badalayo qodobada la isku heysto.

Dhanka kale xisbiga FRP ayaa sheegay iney sameeyeen tanaasul badan oo ku aadan qorshaha miisaaniyada, waxeyna intaas ku dareen iney sameyn doonaan tanaasul dheeri ah hadii loo baahdo.

Dowlada ay hogaamiso reysulwasaare Erna Solberg, ayaa qarka u saaran iney dhacdo. Maadaama xiligii miisaaniyada la horgeeni lahaa baarlamaanka uu soo dhawaaday, iyada oo aysan muuqaan wax heshiis ah oo xisbiyadu ay gaareen. Ma cada sida ay Erna Solberg rabto iney ku xaliso arintan, balse waxaa ku adkaan doonto iney wadanka sii maamusho, hadii miisaaniyada sanadka 2017 aysan taageero u helin.

Gudoomiyaha xisbiga Ap Jonas Gahr Større, ayaa meesha ka saarey in xisbiguusu uu taageero miisaaniyada sanadka 2017 oo ay dowladu soo bandhigtey, wuxuuna ka codsadey xisbiyada garabka midigta ah iney dhexdooda heshiis ka gaaraan. Større ayaa raaciyey inuusan isagu hada xiiso u qabin inuu la wareego maamulka dowlada, iyada oo aan la gaarin xiligii doorashada caadiga ahaa.

Siyaasiyiinta gobalada ee xisbiga FRP, ayaa iyagana sheegay iney diyaar u yihiin iney ka baxaan dowlada, hadii aan la meelmarin qorshaha miisaaniyada sanadka soo socdo ee 2017. Xisbiga FRP ayaan fulin balanqaadyo badan oo ay horey u sheegeen iney fulin doonaan, hadii ay dowlada soo galaan. Sidaas darteed waxey ansixinta miisaaniyadan u tahay mid muhiim ah, maadaama ay soo dhawaatay doorashadii baarlamaanka. 

[adsenseyu2]

14-kii bishan November ayaan soo qorney warbixin aan ugu hadleyno hey´ad norwiiji ah, oo mashaariic ay gudaha Soomaaliya ka fuliso, ku qaadatey lacag kor u dhaafeyso 23 milyan oo dollar. Hey´adan oo lagu magacaabo Nordic International Support Foundation(NIS), ayaa wali gacanta ku heyso mashaariic tobanaan gaarayo oo laga fulinayo wadanka Soomaaliya, gaar ahaan gobalada koonfurta, bartamaha iyo qeybo kamid ah woqooyi bari.

Halkan ka akhriso warbixintii aan ka qorney NIS iyo  mashaariicda ay Soomaaliya ka fuliso. 

Waxaan wareysi la yeelanay Qaasim Gaabow Ducaale oo ah agaasimaha hey´ada NIS, xafiiskeeda Soomaaliya. Wareysigaas oo aan dhawaan soo galin doono, ayaad ku ogaan doontaan macluumaad badan oo ku saabsan hey´adan iyo mashaariicda ay ka fuliso gudaha Soomaaliya.

Sida uu Qaasim Ducaale noo sheegay, waxey NIS dhawaantan heshay lacag gaareyso 100 milyan oo lacagta norwiijiga ah(NOK). Lacagtaas oo  sadexda sano ee soo socoto, ay mashaariic ugu fulin doonaan gudaha Soomaaliya. Wuxuuna Kaasim hadalkiisa raaciyey , in mashaariicdaas ay kala shaqeyn doonaan wasaarada qorsheynta iyo xiriirka caalamiga ah ee dowlada Soomaaliya. 

Hey´ada NIS ayaa waxaa bilowgeedii wax ka aas´aasey Jensens Mjaugedal,  oo hada ah ergeyga gaarka ah ee dowlada Norway u qaabilsan arimaha Soomaaliya.

Jens ayaa intuu uusan noqon ergeyga gaarka ee dowlada Norway, ahaa madaxa hey´adan NIS oo mashaariic ka fulin jirtey gudaha Soomaaliya. Lacagta ugu badan oo hey´adan mashaariicda ugu fuliso Soomaaliya, waxey ka heshaa dowlada Norway.

Sida uu agaasimaha xafiiska NIS ee Soomaaliya wareysigan noogu sheegay, Jens Mjaugedal wax saameyn ama gacan ah kuma lahan mashaariicda ay hey´adan ka fuliso Soomaaliya.  

Halka ka daawo wareysiga

[adsenseyu2]

Warbaahinta caanka ah ee soomaaliyeed ee Dalsoor, ayaa bogooda facebooka ku sheegay iney socdaal shaqo ku imaanayaa wadanka Norway, gaar ahaan magaalada Oslo. Waxeyna sheegeen iney Anker-Hotel kulan ku qaban doonaan 3-da bisha Desember, oo ku aadan maalinta sabtida ah ee nagu aadan.

Sida aan kasoo xiganeyno Omar Mohamed Afeey oo kamid ahaa wariyeyaasha TV-ga Universal, ahna qofka teamka Dalsoor kusoo dhaweynaya Oslo, ayaa noo sheegay iney rabaan iney warbixino ka diyaariyaan xaalada qeybaha kala duwan ee jaaliyada soomaaliyeed ee Norway. Waxey sidoo kale rabaan iney fikirka dalsoor usoo bandhigaan bulshada soomaaliyeed ee reer Norway.

Dalsoor oo ah warbaahin soomaaliyeed oo wax badan ka duwan warbaahinadii soomaaliyeed ee la yaqaanay, ayaa mudo bilo ah ku kasbatay taageerada boqolaal kun oo soomaali ah, kuwaas oo si joogto ah ula socdo muuqaaladooda gaa-gaaban ee barta facebooga. 

[adsenseyu2]

Maalmo kadib markii uu qabsoomey mudaaharaadkii weynaa ee Oslo ka dhacay, ayaa waxaa markiiba istaagay qaar kamid ah siyaasiyiinta soomaaliyeed ee Norway. kuwaas oo sheegay iney qabanqaabin doonaan mudaaharaadyo kaas ka weyn, oo isku mar ka dhaca magaalooyinka waaweyn ee wadanka.

Sida la sheegay waxaa lagu balansanaa in banaanbaxaas la qabto 25 bishan aan kujirno ee November oo ku aadaneyd jimcihii lasoo dhaafey. Waxaana la rabey inuu isku mar ka dhaco magaalooyinka Oslo, Bergen, Trondheim(inta aan xaqiijiney) iyo magaalooyin kale.

Jaaliyada soomaaliyeed ee Bergen ayaa kulan ay qabteen bilowgii bishan ku sheegay, iney diyaariyeen gudi howleed u xilsaaran qabanqaabada banaanbaxa Bergen. 

Waxaan xiriir la sameyney qaar kamid ah xildhibaanadii howsha wadey, waxeyna noo sheegeen in cilado jiro owgood aysan u suurtagalin inuu banaanbaxaas u dhaco, ayna sugi doonaan inta laga dhamaanayo wada-xaajoodyada ku saabsan miisaaniyad sanadeedka dowlada ee sanadka 2017. 

Waxaan wax ka weydiiney goorta ay rabaan iney qabtaan banaanbaxaas.  Waxey sheegeen iney rajeynayaan inuu qabsoomo bilowga sanadka soo socdo ee 2017, ayna ku aadin doonaan maalin shaqo, cimaladuna ay qoraxeysantahay. Sidoo kale waxey sheegeen iney ka wardhowri doonaan jawaabta dowlada Norway ee ku aadan warqada codsiga qaramada midoobey.

Isku soo wada duuboo waxaan suurtogalin in banaanbaxaas la sheegay in la qaban doono uu dhaco, waxaana sida muuqata cilada ugu weyn ay ka timid siyaasiyiintii howsha iclaamiyey oo gaabis uu ku yimid. 

[adsenseyu2]

Wasiirada arimaha soo galootiga iyo isdhexgalka bulshada Sylvi Listhaug, ayaa sheegtay iney dowladu rabto iney 9000 qof oo sharci la´aan ah ay wadanka ka saarto sanadkan aan kujirno ee 2016. Tiradaas oo ah noqon doonto tiradii ugu badneyd oo dad sharci la´aan ah ee abid wadanka laga saaro. 

TV2 ayaa warbixin muuqaal ah ka diyaariyey wasiirad Listhaug oo la socoto booliska Norway, qeybta u qaabilsan ajaaniibta, kuwaas oo baaritaan ku sameynayo maqaaxiyo iyo dukaamo ay leeyihiin ajaaniib, iyo waliba meelaha lagu dhaqo baabuurta, iyaga oo baadi-goobaya dad sharci la´aan ah.(Hoos ka daawo muuqaalka). 

Ma ahan markii ugu horeysay ee muuqaal laga diyaariyo booliska Norway oo baadi goobaya dad sharci la´aan oo ay wadanka ka saaraan, balse arinta cusub ayaa ah in wasiirad dowladeed ay ka qeybqaadato howlgal lagu raadinayo dad sharci la´aan ah. Arintaas oo ilaa shaley aad looga hadalhayey warbaahinta Norway iyo baraha bulshada, sida Facebooga. 

Listhaug ayaa sheegtay iney rabtey iney indhaheeda kusoo aragto sida ay qeybta booliska ee qaabilsan ajaaniibta u shaqeeyaan. Iyada oo raacisay iney rabto iney rabtey iney tagto goobaha ay wax dhacayaan, intii ay xafiiska kusoo xirnaan laheyd. 

Arinta la yaabka noqotay ayaa ah in boolisku oo ay weheliso Listhaug, ay si kadis ah u galayeen dukaamo ganacsi iyo maqaaxiyo furan, kuwaas oo ay leeyihin dad ajaaniib ah, iyaga oo sharci weydiinaya dad ka shaqeynaya halkaas. Waxaana muuqatay in inta badan dadkii sharciga la weydiiyey ay ahaayeen dad sharci wadanka ku joogo/leh. 

Sylvi Listhaug ayaa sheegtay iney rabto iney sanadkan dhigaan rekord cusub oo ku saabsan dadka sharci la´aanta ah ee wadanka laga saarey. waxeyna sheegtay in dowladu ay rabto in 9000 oo qof iyo ka badanba ay wadanka ka saaraan. 

Ingebrigt Steen Jensen oo ah qoraa iyo xayeysiin sameeye caan ka ah wadankan, ayaa sheegay in wax laga xumaado ay tahay in wasiirad dhan oo dowladeed laga duubo muuqaal, iyada oo la socoto boolis howlgal sameynaya, kuwaas oo raadinaya dad sharci la´ aan ah oo ay wadanka uga saaraan.

Wuxuuna sheegay in Listhaug ay dhaaftay xadka anshaxa u dagsan wasiirada dowladeed, ayna ku kacday fal uusan qof wasiir ah horey u sameynin. Wuxuu sidoo kale ku tilmaamey falka Listhaug, mid ah ii dheh iyo xayeysiin ay dadka isku tusineyso iney wax qabaneyso. 

Ingebrigt oo qorey buugaag aad u badan oo kuwa anshaxa ah, ayaa sheegay in arintan ay soo xasuusineyso xiligii dowladii Naziga Germany ee 1930-kii. 

Arinta kale ee layaabka ah ayaa noqotay in dad badan ay taageero u muujiyeen muuqaalka Listhaug, iyaga la dhacsan falka ay baaritaanka ku sameynayaan dukaamada iyo maqaaxiyaha ajaaniibta. Waxaana facebooga TV2 laga dheehan karey sida ay Listhaug u taageerayaan, iyagoo ku qorayo: Howl fiican ayaad heysaa, waligey wasiir adiga oo kale nama soo marin, Horey u soco Listhaug, IWM. 

Ingebrigt ayaa sheegay in talaabadaas Listhaug iyo taageerada dadka ay tahay mid muujineyso in wadanku uu ku socdo wado khaldan, isla markaana uu ka baqayo in dadku ay labo dhinac oo caadifeysan u kala jabaan. 

Xigasho/Kilde: TV2(muuqaalka Lishtaug), TV2(Ingebrigt).

[adsenseyu2]

War qoraal ah oo kasoo baxey boga rasmiga ah ee dowlada Norway, ayaa lagu sheegay wadamada in Soomaaliya iyo Ugaanda ay heli doonaan lacag deeq ah oo gaareyso 50 milyan, oo lacagta Norwey ah(NOK). Lacagtan ayaa sida lagu sheegay qoraalkan, lagu bixin doonaan ka qeybqaadashada dib usoo xasilinta nabada. 

50 milyan ayaa kamid ah deeqadaha dowlada Norway ay sanad walbe ugu deeqdo dowlada soomaaliya, iyada oo Soomaaliya ay kamid tahay wadamada deeqaha ugu badan ka hela dowlada Norway.

Dowlada Norway ayaa sanadkan 2016 deeqo lacageed ku bixisay lacag dhan 2,4 bilyan oo NOK. Waxeyna hada dowladu soo jeedisay qorshe ah in 500 milyan oo dheeri loogu deeqo dalalka dariska la ah siiriya, kuwaas oo marti galiyey qoxooti badan oo siiriyaan ah. 

Xigasho/kilde: Boga rasmiga ah ee dowlada Norway

[adsenseyu2]

Ciladaha bulsho oo ay dadkeenu leeyihiin waxaa kamid ah, iney qofka mucaaradaan iyaga oo aan aqoon fiican u laheyn, ama ay taageeraan si indho iyo dhago la´aan ah iyaga oo aan sifiican isaga hubin waxyaalaha qofka lagu taageeri karo. 

Amal Aden oo ah gabar qoraa soomaaliyeed ah, ayaa isbuucan gudahiisa wareysi siisay tv-ga qaranka soomaaliyeed ee SNTV iyo Tvga qaranka Norway ee NRK. Labadaba wareysiba waxaa aad looga hadalhayaa warbaahinta norwiijiga iyo kuwa soomaaliyeedba. Si gaar ah waxaa xiiso u lahaa wareysiga Amal iyo Xasan Raasto oo ahaa mid kamid ah wareysiyadii ugu horeeyay oo Amal ay siiso warbaahin soomaaliyeed(inta aan ognahay). 

Inkastoo aan jeclaan laheyn inaan waxbadan ka qorno wareysiga Amal Aden iyo Xasan Raasto, hadana qof walba oo soomaaliyeed oo warbaahinta Norway akhristo, wuxuu ogyahay iney jiraan waxyaalo badan oo u baahnaan lahaa tafaasiil dheeri ah. 

Ogowna mar walba, waxa muhiimka ah ma ahan Amal iyo shaqsiyadeeda iyo doorashadeeda, ee waa Amal Aden iyo qoraalada ay qorto iyo saameynta ay u leeyihiin xiriirka bulshada soomaaliyeed ee Norway iyo bulshada norwiijiga ah. Qoraalada Amal waxaa mar walba isticmaalo warbaahinta Norway oo ka dhigto xigashada ugu weyn, maadaama ay tahay gabar soomaaliyeed oo aqoon fiican u leh bulshada soomaaliyeed iyo habdhaqankeeda. 

Halkan ka daawo wareysiga xasan raasto iyo Amal

Halkana ka daawo wareysiga Amal iyo NRK.

Kadibna adiga iyo fikirkaa, aashaa iyo aqoontaa. 

[adsenseyu2]

Waligaas ma maqashay deegaan uu magaciisa yahay Østa?. hadey jawaabtu tahay maya, hadaba iska baro ku cidloobi meyside, waa intaasoo baabuur uu kaaga ag jabaaye. 

Wargeyska lokalka ah ee Møre-Nytt ayaa soo saarey tirada dadka soo galootiga ah ee degan tuuladaas Østa. Waxaa dadka ajaaniibta ah halkaas degan kamid ah 23 qof oo soomaaliyeed.

Ørsta ayaa hoostagto degmada Sunnmøre ee gobalka Møre og Romsdal. Waxaan kunool dad lagu qiyaasay ilaa 7 kun oo qof. 

Xigasho/kilde: Møre-nytt-papir-avis( 24-11-2016, side 11)

[adsenseyu2]

Wargeyska lokalka ah ee Tønsbergs Blad, ayaa warbixin ka diyaariyey tirada dadka qoxootiga ah ee la rabay in sanadkan ay degmada Tønsberg soo qaadato. Waxaana warbixintaas lagu sheegay in tirada dadka qoxootiga ah ee la filayay in degmadaas ay sanadka soo socdo ee 2017 soo qaadato ay aheyd 125. Balse maadaama ay hoos u dhacday tirada dadka iska soo dhiibayay Norway, ay hada tiradaas noqdeen 80 qof oo kaliya.  

Warbixintan lagu daabacay wargeyska ayaa sidoo kale lagu sheegay tirada dadka ajaaniibta ah ee kala duwan ee degmadaas Tønsberg kunool. Waxaana Tønsberg degan guud ahaan dad gaarayo 42 000 qof oo 5000 oo kamid ah ay yihiin soo galooti.

Waxaana 5000 ee ajaaniibta ah kamid ah: 700(Polan), 466(Lituen), 406(Irak), 350(Swedish) iyo waliba 160 soomaali ah. 

Xigasho/kilde: Tønsbergs Blad-Papir avis( 24-11-2016, side 22)

[adsenseyu2]

Åsne Seierstad oo ah qoraagii qortay buuga To Søstre ayaa la gudoonsiiyey bilada buuga ugu fiican buugaagta dhab ka-hadalka ah, ee soo baxey sanadkan 2016. Buugan To Søstre ayaa ah buug la qoray qisada labo gabdhood oo soomaali ah, kuwaas oo sadex sano kahor ka baxsaday wadankan Norway, una dhuuntay wadanka ay ka socdaan dagaalada sokeeye ee magaca diimeed huwan ee Siiriya.

Dhaxal sugtada boqorada Norway(Kronprinsesse) Mette-Marit ayaa Åsne Seierstad gudoonsiisay biladan. Waxaana lagu amaanay sida ay wax badan ugu ogaatay, banaankana u keentay waxyaabaha dhalinyarada ku dhaliyo iney doortaan iney u jihaad tagaan wadan ay dagaalo ka socdaan. 

Sidoo kale buugan ayaa ka hadlayo halganka uu aabaha dhaley labadan gabdhood u galey sidii uu gabdhahiisa dib ugu soo celin lahaa gurigooda oo kuyaalo degmada Bærum. 

Abwaan Sadiq Abdullahi Jama Gabyaaye oo ah aabaha dhaley labadan gabdhood , ayaa sida ku xusan buugan, dhowr mar naftiisa khatar u galiyey si uu gabdhihiisa uga dhaadhiciyo iney dib ugu soo noqdaan Norway.

Labadan gabdhood ee soomaaliyeed ayaa sida wali la rumeysanyahay joogo wadanka Siiriya, iyaga oo halkaas ku noqday xaasas leh labo ciyaal ah oo kala duwan. 

Xigasho/kilde: VG 

[adsenseyu2]

Wargeyska lokalka ah ee Bladet Vesterålen ayaa qoroyo, in Bushro Jama ay shaley la kulantay qareenkeeda, si ay ugu wada hadlaan arinteeda. Wuxuuna advokatka Bushro sheegay, iney dirayaan codsi rasmi ah oo ku saabsan in dib loo dhigo go´aanka wadanka looga bixinayo Bushro, maadaama ay go´aankaas ka dacwoodeen. 

Bushro Jama ayaa taageero aad u weyn ka heshay dadka deegaanka iyo waliba ardeyda iskuulka sare ee Hadel VGS. Dadka deegaanka ayaa ilaa sadex mudaaharaad oo kala duwan u dhigay Bushro, iyaga oo codsanayo in Bushro iyo qoyskeeda aan laga saarin wadanka, maadaama ay qeyb ka noqdeen bulshada deegaanka. 

Daniel Riibe oo ah qareenka Bushro ayaa sidoo kale sheegay inay waqti dheer qaadan karto inta uu kasoo baxayo go´aan cusub oo ku saabsan arinta Bushro. Wuxuuna sheegay in hadii ay darbiga soo taabtaan, ay mar labaad ku celin doonaan. Wuxuuna intaas ku daray inay dhici karto in uu kiisku maro hal ama laba wareeg oo kale, balse wuxuu raaciyay in isaga iyo qoyskan soomaaliyeedba,  ay isku diyaar gareeyeen in kiisku uu qaadan karo waqti dheer.  Daniel Riibe ayaa sii raaciyay hadalkiisa inuu dareen fiican ka qabo kiiskan. 

Waxaa la hayaa documenti cadeynaya tuulada ay Bushro ka timid:

Qareenkan ayaa sidoo kale sheegay iney waqti badan qaado karto, in lawada akhriyo dhamaan documentiyada UDI-da, oo ay kamid yihiin qoraalo barta facebooga ah, si loo cadeeyo waxa runta ah. 

Wuxuuna dhanka kale sheegay in Cabdinaasir oo ah aabaha qoyskan soomaaliyeed uu soo bandhigay cadeynta dhalashada iyo mida guurka labadooda ee tuulada ay kuwada kulmeen, iskuna guursadeen ee Eybutey. Cadeymahaas oo aan horey su´aal la isaga weydiin. Wuxuuna sheegay iney cadeymahaas ay yihiin kuwa ugu qiimaha badan  ee uu qof soo bandhigi karo. 

Imtixaanka lahjada:

Daniel Riibe ayaa dhanka kale sheegay in su´aasha ugu weyn oo ay isweydiinayaan ay tahay, sida uu kusoo bilowday kiiskan, maadaama ay caado aheyn in UDI-da ay baaritaan ku sameyso facebooga qofka, kadib markii uu wadanka joogay lix sano. 

Qareenkan ayaa dhanka kale in imtixaanka lahjada oo ay UDI-du cuskaneyso uu yahay, mid la qaaday markii ay Bushro wadanka magangalyada ka codsaneysay. Laakiin aanan baaritaan lagu sameynin wixii hada ka horeeyay.  

Wuxuuna sheegay iney codsadeen in loo diro imtixaankaas lahjada ah, si loo hubiyo in uu yahay codka Bushro. Sidoo kale wuxuu sheegay iney fursad u heystaan iney si gooni ah oo madax banaan baaritaan ugu sameeyaan imtixaankaas lahjada. 

D. Riibe ayaa sheegay in sharaxaada Bushro ee ku saabsan lahjada iyo qisadeedu ay isleeyihiin, isla markaana aan imtixaanka kaligiis gooni loo fiirin karin. 

Xigasho/kilde: Bladet Vesterålen 

[adsenseyu2]

Baaritaano dhowr ah oo la sameeyay, ayaa lagu ogaaday in shilalka ay galaan dadka ajaaniibta ah ee baabuurada wada ay ku dhawaad labo jibaar ka badanyihiin shilalka baabuurta ay wadaan dadka wadanka u dhashay.

Hey-ada wadooyinka ee Vegvesenet ayaa sheegtay iney xarumaheeda ku dhajin doonto boorar ku qoran luuqado kala duwan, kuwaas oo dadka lagu xusuusinayo iney suunka baabuurka xirtaan. Waxaana luuqadaha ay doorteen kamid ah luuqada Af-soomaaliga, Urduu, Carabi , Faarsi, Hindi, Polish, Viitnaameys iyo Roomaan.

Vegvesenet ayaa sheegtay in ujeedada ka danbeysa go-aanka ay tahay in warbixino la siiyo dadka wadanka ku dhashey iyo dadka kale ee gadaal ka yimidba, si loo xaqiijiyo amaanka wadamarista.

Boorarkii ugu horeeyay ee noocan ah ayaa hada lagu xiray xarunta hey-ada wadooyinka ee magaalada Oslo( Risløkka), waxaana la rajeynayaa in loo sii gudbiyo magaalooyinka kale ee wadanka. 

Duqa magaalada Oslo Marianne Borgen(SV) ayaa sidoo kale sheegtay in arintan ay sidoo kale calaamad u tahay in dalkan Norway ay ku wada noolyihiin dad ku hadlo luuqado kala duwan. 

FRP Maxay dhihi doonaan?:

Xisbiga FRP oo caan ku ah inuu kasoo horjeesto wax-kasta oo kasoo uriyo ajnabi iyo dhaqamada iyo luuqadaha soo galootiga, ayaan wali ka hadlin arintan. 

Xigasho/kilde: Dagsavisen.no

[adsenseyu2]