Tirakoob la sameeyay ayaa lagu ogaaday in Facebooga iyo Youtube-ku ay yihiin labada barnaamij ee ugu internet cunka badan Norway, isla markaana ay dadku ugu isticmaal badanyihiin marka ay internetka kaga jiraan moobiilada. labadan barnaamij ayaa isku dar qaata 27% internetka qofka ugu jirto mobilka.

Sababta arintaas keentay ayaa lagu tilmaamay inay tahay, in muuqaalada iyo sawirada ay dadku ka daawadaan Facebooga iyo Youtebka ay u baahanyihiin awood iyo xawaare sare, taas oo dhalisa inay cunaan internet badan.

Sidoo kale baraha bulshada ee Snapchat iyo Instgram ayaa soo ciriirsaday kaalinta 3-aad iyo afaraad ee barnaamijyada ay dadku ku isticmaalaan internetka ugu badan ee mobilka.

Xigasho/kilde: Digi.no

[adsenseyu2]

Xisbiga hogaamiyaha dalka Germany Angela Markel ee CDU, ayaa ku guuleystay doorashada gobalka Saarland ee dalka Germany. Doorashadaas oo hordhac u ah doorashooyinka isbuucyada soo socdo ka dhici doonto gobalada kale ee dalkaas.

Doorashada sanadkan ka dhaceyso Germany ayaa leh xiiso gaar ah, iyada oo dhamaan caalamku ay isha ku wada hayaan. Dalka Germany ayaa ah hogaamiyaha dhaqaale ee dalalka Yurub, isaga oo sidoo kale ah ah udub-dhexaadka isku haya midowga Yurub ee EU-da. Waxaana jirto cabsi ah in doorashada ay ku guuleystaan xisbiyada midigta fog, ama ay ugu yaraan xukunka ka tuuraan xulufada xisbiyada uu hogaaminayo xisbiga Angela Markel ee CDU.

[adsenseyu2]

Sida ku xusan tirokoob laga soo xigtay waaxda gaadiidka iyo ilaalinta wadooyinka ee Vegvesenet, ku dhawaad kala bar ama 44% dadka imtixaanka leysinka baabuurka ku qaata magaalada Oslo, waa ay ku guuldareystaan inay ku baasaan imtixaankaas. Arintaas oo Oslo ka dhigeyso meesha ugu dadka ugu badan ee ku dhacaan imtixaanka leysinka baabuurta, wadanka oo dhan.

Dhanka kale gobalka Finnmark ayaa noqday meesha ay dadka ugu yar ku dhacaan imtixaanka leysinka baabuurka, iyada 14% oo kaliya dadka imitixaanka leysinka baabuurka ku qaatay gobalkaas ay ku dhaceen.

Majirto sabab rasmi ah oo loo aaneyn karo sababta keebtay in Oslo ay gasho kaalinta koowaad ee imtixaan dhicista leysinka baabuurka, balse afhayeenka waaxda gaadiidka ayaa sheegay in magaalada weyn ay sahlantahay in uu qofku si fudud khalad u sameeyo inta lagu gudo jiro imtixaanka.

Xigasho/kilde:VG

[adsenseyu2]

Hey´ada lanta socdaalka ee UDI-da, ayaa sheegtay inay rabaan in isbadal lagu sameeyo sharciga dib ugula noqoshada jinsiyada, si caruurta ay dhaleen dadka wadanka iska soo dhiibay xili hore, aan loo ciqaabin danbiga waalidkood, hadii ay timaado in sharciga jinsiyada laga qaado.

Agaasimaha UDI-da Frodde Forfang oo warqad uu u diray wasaarada dastuurtka iyo amniga kusoo bandhigay inuu soo jeedinayo in isbadal lagu sameeyo sida uu maanta sharciga arintan khuseeyo u dhiganyahay.

[adsenseyu2]

Frodde ayaa wali aaminsan in qofka loo ciqaabo hadii uu bixiyay macluumaad aan sax aheyn, isla markaana uu sidaas ku helay magangalyo, balse wuxuu soo jeediyay in la qafiifiyo sharciga arintan khuseeyo in cida uu saameynta ku yeelan karo.

Soo jeedinta UDI-da ayaa ku qotonta in ilmaha aysan toos u lumin sharciga jinsiyada, hadii ay dhacdo in waalidka lagu armo inay soo xareeyaan passportka.

Waxaa bilihii ugu danbeeyay aad loo hadalhayay dib ugula noqoshada sharciga jinsiyada, iyada oo ay dood badan ka dhalatay kadib markii ay soo baxday in qoys Falastiini/Urdun kasoo jeedo lagu amray inay soo xareeyaan sharciga jinsiyadooda, 27 sano kadib markii ay waalidkoodii wadanka iska soo dhiibeen.

UDI-da ayaan wali jawaab ka helin warqada ay u direen wasaarada dastuurka. Xoghayaha wasaarada arimaha soo galootiga Fabian Stang ayaa sheegay inuu dareensanyahay warqada soo jeedinta UDI-da ee ku saabsan arintaan, balse wuxuu raaciyay in go´aanka arintan ay tahay mid ay gaari karto wasaarada oo kaliya.

Xigasho/kilde: Aftenposten, Aftenbladet.no

[adsenseyu2]

Sida uu qorayo wargeyska VOL.NO, qareenka Bushro Jama ayaa xiriir la sameeyay Prof. Abdala Mansuur oo ah khabiir luuqadeed(Lindquist), kuna xeel-dheer luuqada afka soomaaliga iyo lahjadaheeda.

Prof. Abdala ayaa sheegay in lahjada Bushro Jama oo ah gabadhii soomaaliyeed oo ay UDI-da kala noqotay sharciga magangalyada, ay tahay mid sax ah oo tilmaameyso deegaanka ay ka timid. Waxeyna taas kahor imaaneysaa go´aankii hey´ada laanta socdaalka ee ahaa in  Bushro lahjadeedu ay tilmaameyso meel ka duwan meesha ay sheegatay inay ka timid. (Halkan ka akhri sheekada hooyadan soomaaliyeed iyo hey´ada laanta socdaalka)

[adsenseyu2]

Cabashada(klage) go´aanka UDI-da ayaa hada kujiro gacanta dowlada, iyada jawaabta imtixaanka lahjada iyo cadeynta Prof Mansuur ay qeyb ka yihiin cabashada(klage) uu qareenka Bushro ka gudbiyay go´aanka UDI-da.

Mansuur ayaa horey u sheegay in qiimeynta lahjada oo ay adeegsadaan wadamo badan oo Yurub ah, ay yihiin kuwo leh dhinacyo badan oo jilicsan.

Riibe: UDI-du ma heyso cadeymo la taaban karo

Qareenka Bushro, Daniel Riibe ayaa sidoo kale wargeyska VOL u sheegay in UDI-du aysan heyn cadeyn la taaban karo oo sheegayso in Bushro ay sheegatay deegaan aan sax aheyn. Isaga oo raaciyay in maadaama imtixaanka Lahjada uu taageerayo Bushro, ay dowlada ku khasbantahay in keento cadeymo kahor imaanayo arintaas.

Xigasho/kilde: VOL.NO

[adsenseyu2]

F.G: Sawiradan waa kuwo shaley laga qaaday gurmadkii abaaraha ee soomaalida Norway ay shaley ka sameysay wadanka oo dhan. Waxaana aan kasoo qaadanay barta bulshada ee gudiga gurmadka abaaraha.

Ururka dhalinyarada Opplyst ungdom oo ah urur dhalinyaro soomaaliyeed ah oo iskood isku xilqaamay, ayaa lacag ay iska uruuriyeen oo ay ugu talo-galeen ay fasax ku aadeen uga qeybqaatay gurmadka abaaraha.

Arintan ayaa muujineyso sida qeybaha kala duwan ee jaaliyada soomaalida ee Norway, ay sanadkan uga qeybqaateen gurmadka abaaraha. Maalintii shaley aheyd ayaa inta magaalooyinka waaweyn ee wadankan Norway iyo qeybo badan oo gobolada, waxaa kajiray lacag uruurin aan horey nooceeda oo kale loo arkin.

[adsenseyu2]

Maalmihii ugu danbeeyay waxaan si aad ah ugu mashquulsaneyn barnaamijka gurmadka abaaraha oo magaalooyin badan oo wadanka ah, si wadajir ah uga socday. Sidaas darteed waxaan ka yara mashquulnay wararkii aan soo qori jirnay ee maalinlaha ahaa, howsha gurmadka owgeed. Akhristayaal dhowr ah nala soo xiriiray intii aan howshaas ku mashquulsaneyn. 

Maadaama howshii gurmadka ay mareyso qeybtii ugu danbeysay ee gaba-gabada iyo tirinta lacagihii soo xarooday, waxaan dib ugu soo noqonay howsheenii caadiga aheyd.

[adsenseyu2]

Maanta oo ay taariikhdu tahay 25 Maarso, waa maalintii loo balansanaa in qaaraan lacag uruurin ah loo sameeyo dadka ay abaaruhu saameeyeen ee Soomaaliya. Waxaana saaka dhamaan daafaha Norway oo dhan ka socoto howsha gurmadka abaaraha.

Inta badan magaalooyin waaweyn Norway iyo waliba qeybo badan oo kamid ah gobolada,  waxaa saaka ka socoto howlo lacag uruurinta ah, waxaana wadooyinka ku wareegayo dad wato goombooyin ay ku qorantahay magaca hey´ada hanaano. Sidoo kalena waxaa meelaha qaarkood lagu iibinayaa cunto soomaali ah.

Waxaan dhamaan umada soomaaliyeed ee Norway ku dhaqan ugu baaqeynaa inay maanta ka qeybqaataan gurmadka abaaraha. Hadii aadan awoodin inaad ka qeybqaato jir ahaan, waxaad qaaraanka abaaraha aad kusoo diri kartaan Vipskan: 92953

Gudiga cabashada NRK ayaa falanqeyn kadib, jawaab maanta kasoo saarey cabashadii ay soomaalidu ka gudbisay barnaamijkii Trygdekontoret ee NRK ka baxay 20-kii bishii Febraury. Waxayna jawaabtoodu noqotay in barnaamijkaas aysan wax ceeb ah ku arkin, isla markaana uuba ahaa mid qeyb ka qaadan karo isku-xirka bulshada soomaaliyeed ee Norway iyo mujtamaca Norwiijiga ah. Iyaga oo amaan usoo jeediyay wariyihii barnaamijka hogaaminayay ee Thomas Seltzer.

Per Edgar Kokkvold oo ah gudoomiyaha gudiga cabashada ayaa sheegay in barnaamijkaas uu dadka Norwijiga asalka ah uu u sahlayo inay fahmaan xaalada nololeed oo soomaalidu ay ku nooshahay wadankan Norway. Isaga oo sidoo kalena amaan kala duldhacay Thomas Seltzer iyo sidii wanaagsaneyd ee uu barnaamijkaas u daadihiyay.

[adsenseyu2]

Dad kor u dhaafayo 70 qof oo soomaali ah ayaa cabasho ka gudbiyay barnaamijkaas, sida ay sheegeen gudiga cabashada NRK. Inta badan waxey soomaalidu cabashada  dirtay ay ka cabanayeen, in barnaamijkan uu sii kordhin karo sumcad- xumada soomaalida marhoreba u taalay mujtamaca Norway, sidoo kalena uu niyadjab ku ridi karo caruurta soomaaliyeed ee wadankan ku koreyso. Waxyaabana barnaamijkaas laga sheegay oo negativ u badnaana, loo adeegsan karo in lagu caayo caruurta soomaaliyeed ee iskuulada dhigato. 

Qaar kamid ah gudiga cabashada ayaa ugaraabay cabashadii soomaalida ee ku aadaneyd dadka lagu casuumay barnaamijka, waxeyna sheegeen inay fiicnaan laheyd in barnaamijka lagu casuumo dad aragti ahaan kala-fikir duwan oo isku dhaf ah. Halka Xubno kamid ah gudiga ay sidoo kale raaciyeen inay fiicnaan laheyd in mowduucan looga hadlo barnaamij kale oo aysan ku jirin maad iyo majaajilo.

Gudiga cabashada ayaa sidoo kale amaan usoo jeediyay soomaalida codkooda soo gaarsiisay ee cabashada soo gudbisay, iyaga oo sheegay inay ugu danbeyn ay aad ugu faraxsanyihiin in codkooda ay maqlaan qowmiyad aan inta badan warkooda la helin.

Yaa fadhiyo gudiga cabashada NRK:

13 kamid ah 14-ka qof ee fadhida gudiga cabashada NRK waa norwiiji asal ah, halka hal gabar oo kaliya ay ka tahay ajnabi. Waxaana halkaas laga dheehan karaa sababta uu gudiga cabashada ay jawaab noocaas oo kale ah ay uga kbixiyeen barnaamijka ay intaas oo qof oo soomaali ah ay kasoo cowdeen.(Halkan ka daawo gudiga cabashada iyo qaabka ay u shaqeeyaan)

Xigasho/kilde: Medier24.com, NTB/Avisen-Agder , Dagbladet.no, NRK

[adsenseyu2]

Dowlada Turkiga ayaa u yeertay safiirka Norway ee dalkaas, si uu ugu jawaabo su´aalo la xiriiro magangalyo ay Norway siisay askar Turki ah, kuwaas oo dowlada Turkiya ay sheegtay inay qeyb ka ahaayeen inqilaabkii dhicisoobay ee sanadkii hore.

Norway ayaa  magangalyo siisay afar askari oo katirsan ciidamada Nato ee Turkiga iyo diblumaasi Turki ah, kuwaas oo xiliga uu inqilaabka dhacayay ku sugnaa dalkan Norway.

Qaar kamid ah ciidankan Turkida ah ee Norway iska soo dhiibay oo warbaahinta la hadlay ayaa sheegay in hadii ay Turkiga ku noqdaan, ay ka baqayaan inay la kulmaan ciqaab iyo jirdil. Iyaga oo 2 bil kadib inqilaabkii lagu soo amray inay dib ugu soo noqdaan Turkiga, si ay uga jawaabaan su´aalo la xiriira inqilaabka.

[adsenseyu2]

Reysulwasaare ku xigeenka dalka Turkiga, Numan Kurtulmuş ayaa  sheegay in wax aan loo dulqaadan karin qaadan ay tahay, in Norway ay magangalyo siiso dad uu ku tilmaamo shufto kamid ah kooxda wadaadka Fettulah Gülen, oo la aaminsanyahay inuu ahaa maskaxdii ka danbeysay inqilaabkii dhicisoobay ee 2016. Wuxuuna shuruud ka dhigay in Norway ay ciidankaas dib ugu soo celiso Turkiga, hadii la rabo in xiriir wanaagsan uu dhexmaro labada wadan.

Tirada dadka kasoo jeedo dalka Turkiya ee iska soo dhiibaya Norway, ayaa sare u kacday tan iyo inqilaabkii dhicisoobay ee dalkaas ka dhacay sanadkii hore.

Norway iyo Turkiga ayaa ka wada tirsan gaashaan-buurta xulafada Nato, waxeyna u egtahay in arintan ay saameyn balaaran ku yeelan karto xiriirka labada dowladood.

Xigasho/kilde: VG, NRK

[adsenseyu2]

Sida uu qorayo wargeyska Vårt Land, xisbiga shaqaalaha ee Ap ayaa ugu danbeyn go´aan ka gaaray taageerida mooshinka baarlamaanka ee ku saabsan, awood ka qaadista kala noqoshada sharciyada jinsiyada(dhalashada) ee hey´ada laanta socdaalka UDI-da.

Sida uu sheegay afhayeenka xisbiga shaqaalaha ee arimaha soo galootiga Stein Eirik Lauvås, Ap ayaa go´aansaday inay taageero siiyaan mooshinkaas baarlamaanka, iyaga oo raacay xisbiyadii kale ee horey taageerada u siiyay.

[adsenseyu2]

Taageerada Ap, waxey ka dhigantahay in mooshinkaas uu marlabaad helay tiro codad aqlabiyad ah oo uu ku meel-maro, waxa kaliya oo hada dhimana ay tahay in baarlamaanka la horkeeno si loo ansixiyo.

Wasaarada dastuurka dalkan Norway ayaa dhowr isbuuc kahor, wareegto ay soo saartay ku amartay hey´ada laanta socdaalka ineysan gaarin wax go´aan dib ugala noqosho sharci jinsiyadeed ah ilaa amar danbe.

Dowlada hada talada heyso gaar ahaan wasiirada arimaha soo galootiga, Sylvi Listhaug ayaa isku dayday inay isbaaro u dhigato soo jeedintaas/mooshin, balse waxey hada u egtahay mid ku guuldareysatay isku daygii ay sameysay.

Xigasho/kilde: Vårt-land-Papiravis-(23-03-2017, side 10-11)

[adsenseyu2]

Sida uu qorayo Tvga qaranka Norway ee NRK, waxaa bilihii ugu danbeeyay kaamamka Norway ka baxsaday kumanaan qof oo si dhuumasho ah uga tagay kaamamka.

Dadkan ka baxsaday kaamamka ayaa isugu jiro kuwo aaday wadamo kale sida Faransiiska iyo kuwo magaalada galay oo ku iibiyo mukhaadaraad si ay nolol maalmeedka uga soo baxsadaan. Waxaa sidaas NRK u sheegay Oddvar Årdar oo ah madaxa kaam ay dowladu leedahay. Wuxuuna sheegay in habeenkii ugu danbeeyay ay ugu yaraan labo qof oo cusub ka baxsadeen kaamka uu madaxda yahay.

Tirada dadka ka baxsaday kaamamka Norway ayaa kor u kacay dhowrkii bilood ee ugu danbeeyay. Sababta arintan keeneyso ayaa lagu tilmaamay inay tahay iyada oo xiliyadii ugu danbeeyay ay dowlada Norway kor u qaaday dadka loo celinayo wadamadii ay ka yimaadeen, kadib marka ay diidmo ka helaan codsigooda magangalyada. Waxeyna arintaas cabsi ku abuurtay dadka kale ee kujiro kaamamka, sida uu sheegay Oddvar.

Xigasho/kilde: NRK.NO

[adsenseyu2]

Sida aan kasoo xiganeyno ilo kala duwan oo xog ogaal ah, waxaa Allah ha u naxariistee xaafada Stovner ee magaalada Oslo ku geeriyooday wiil soomaali dhalinyaro ah, oo da´diisa naloogu sheegay labaatameeyo sano(+-20).

Sida aan kasoo xiganeyno dad ka agdhow qoyska wiilka geeriyooday, waxaa meydka marxuumka gacanta ku hayo booliska Oslo oo baaritaan ku hayo dhacdadan.

Ugu yaraan afar qof ayaa ku dhimatay ilaa 20 qof oo kalena wey ku dhaawacantay weerar maanta lagu qaaday xarunta baarlamaanka UK ee kutaal magaalada London. 

Dadka weerarka ku dhintay ayaa waxaa kamid ah askari boolis ah oo mindi lagu dilay iyo sadex caruur yar-yar oo iskuuley ah. 

Booliska London ayaa sheegay iney toogasho ku dileen nin ay u maleynayaan inuu yahay ninkii weerarka ka danbeeyay. Waxeyna raaciyeen in weerarkan uu ahaa mid argagaxiso. 

Dhamaan warbaahinta caalamka, gaar ahaan kuwa galbeedka ayaa dhacdadan si aad ah u hadalheyso. Wixii kusoo kordha gadaal ayaan kasoo galin doonaa.

[adsenseyu2]

Shaley ayuu soo baxay liiska golaha xukuumada cusub ee Reysulwasaare Hassan Kheyre. Waxaana golahaas kasoo dhex-muuqday Cabdirahmaan Daahir Cismaan oo loo magacaabay wasiirka cusub ee waxbarashada iyo tacliinta sare ee dowlada Soomaaliya.

Cabdirahman ayaa kamid ahaa jaaliyada soomaaliyeed ee Norway, isaga oo waxbarashadiisa ka qaatay jaamacada Oslo. Wuxuuna horey uga soo shaqeyn jiray hey´ada NRC oo ah hey´ad samafal oo Norway laga leeyahay.

Magacaabista Cabdirahmaan waxey sii kordhineysaa saamenynta balaaran oo ay jaaliyada soomaaliyeed ee Norway, ay ku dhex-leeyihiin dowlada cusub ee Soomaaliya. Maadaama Reysulwasaare Kheyre, Gudoomiye Jawaari iyo Taliyaha SNA ay intuba kasoo jeedaan soomaalida reer Norway. Sidoo kale waxaa intaas dheer in ugu yaraan 7 kamid xubnaha baarlamaanka DFS ay reer Norway yihiin.

[adsenseyu2]