Dhowrkii isbuuc ee lasoo dhaafay, waxaa gudaha Norway laga diiwaangaliyay boqolaal kiis oo la xiriira Xanuunka soomaalidu u taqaano xiiq-dheerta ama Kikhoste af Norwiiji ahaan. Waxaana bilhii lasoo dhaafay xanuunkan isbitaalka loo dhigay dad kor u dhaafayo 30 qof.
Degmooyinka uu xanuunkan sida xoogan ugu faafay waxaa kamid ah magaaladda Bergen oo isbuucyadii lasoo dhaafay xanuunka laga helay dad tobaneeyo kor u dhaafayo.
Hey adda caafimaadka dadweynaha ee FHI ayaa ka digeyso in xiliga xagaaga ee dadka badan ay kulnaan uu xanuunka si fudud u faafi karo. Waxeyna dadka xanuunkan u nugul ugu baaqayaan inay talaalka kahortaga xanuunkan qaataan.
Waa maxay xiiq-dheertu?
Xiiq-dheerta, ama jix-dheerta, ayaa ah jirro qufac aan kala joogsi lahayn. Qof kasta oo da’ kasta jira ayaa qaadi kara xiiq-dheerta.Calaamadaha ugu horreeya ee xiiq-dheertu waxay u egyihiin sida durayga. Hal ama laba toddobaad kaddib, qufacu wuu sii xumaanayaa oo wuxuu u dhici karaa si
lama filaan ah, oo aan kala joogsi lahayn.
Mararka qaarkood qufaca ayaa horseedi kara matag ama xiiqo marka gudaha loo neefsanayo. Dadka xiiq-dheerta qaba ayaa u muuqan kara inay iska caafimaad qabaan inta u dhaxeysa muddada gaaban ee qufaca. Muddooyinkan gaaban ayaa soo noqnoqodkoodu yaraadaa muddo kaddib, laakiin waxa laga yaabaa inay sii socdaan dhowr toddobaad ama bilooyin ilaa iyo inta
ay sambabbadu ka bogsanayaan.
Dadka dhammaan da’ooyinka oo dhan way qaadi karaan cudurka xiiq dheerta, laakiin dhallaanka ayaa waxay ugu jiraan khatar aad u sareysa oo ah qandho daran, isbitaal dhigid, iyo dhimasho. Haweenka uurka leh kuwaas oo qabba xiiq dheerta wakhtiga u dhow dhalitaanka waxa dhici karta in ay kufaafiyaan ilmahooda markaas dhasha
Qaabka ugu wanaagsan ee looga hortagi karo qufaca xiiq dheerta (xiiqdheerta) waxay tahay in la istallaalo. Weliba waa mid si gaar ah aad muhiim ugu ah haweenka uurka leh in ay helaan tallaal uur kasta (waxaa habboon 27da iyo 36da todobaad) si loogu caawiyo kahortaga faafida cudurku kufaafo caruurta.
